سید محمد صادق کاظمی - دانشجوی دکترای علوم سیاسی. دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی.دانشگاه امام صادق علیه السلام.تهران. جمهوری اسلامی ایران
سیدمحمدرضا احمدی طباطبایی - عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق علیه السلام. دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی.

تساوی یا عدم تساوی در حق مشارکت سیاسی برای مردم یکی از مسائل مهم در اندیشه­های جدید سیاسی محسوب می­شود. این پرسش در طول تاریخ با پاسخ­های متفاوت مواجه شده است. یکی از این پاسخ­ها در اندیشه شیعه، توجه به نظریه­ خلافت الهی انسان است. در نگاه اول، به نظر می­رسد که حق مشارکت برای مردم به صورت مساوی قابل اثبات است.اما با دقت در این نظریه می­توان نتایج متفاوتی یافت.در این پژوهش به دنبال پاسخ به این پرسش هستیم: «نسبت میان نظریه خلافت الهی انسان و مساوات در برخوداری از حق مشارکت چیست؟» در پاسخ به این سوال که با روش اجتهادی و با رویکرد تحلیلی توصیفی صورت گرفته است، ابتدا نظریه های رایج در دو بخش «مراد از صفت خلافت الهی» و «گستره حق مشارکت سیاسی» مورد بررسی قرار می­گیرد. سپس این نظریه ها به بوته­ نقد گذاشته شده و این نتیجه استخراج می­شود که: اول. صفت خلیفه الهی انسان، صفتی اکتسابی است و دوم. گستره حق مشارکت بر اساس این نظر در غیر از مشروعیت­بخشی به حکومت اسلامی است بر همین اساس «عدم تساوی در حق مشارکت» از خلافت الهی انسان فهم می­شود.

واژگان کلیدی: انتخابات, حق مشارکت, خلافت الهی انسان, دموکراسی, سیدمحمدباقر صدر, مشارکت سیاسی, مشروعیت, مردم سالاری, مقبولیت.