علیرضا فصیحی زاده - استادیار گروه حقوق دانشگاه اصفهان
سیدحسین اسعدی

پدیده ی مرز یکی از عوامل سیاسی انفکاک مادی و معنوی اشخاص است که بر روابط حقوقی آنان تاثیر می گذارد. دولت ها در قلمرو حاکمیت خود، حقوقی را برای اتباعشان در نظر می گیرند که بیگانگان از آن محروم هستند یا تکالیفی را بر عهده ی ایشان می نهند که بیگانگان از آن معافند. یکی از مصادیق این سنخ از روابط در نظام حقوقی ایران، اخذ تامین از اتباع دول خارجی به هنگام طرح دعوی به طرفیت خوانده ی ایرانی در محاکم داخلی، موضوع ماده ی ۱۴۴ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی است. چنان چه طرف دعوا، تبعه ی هیچ یک از دولت های خارجی نباشد و به عبارتی بی تابعیت باشد، این پرسش مطرح می شود که آیا چنین حقی برای اتباع ایرانی؛ و در مقابل، چنین تکلیفی برای اشخاص بی تابعیت وجود دارد؛ یا آن که باید گفت، الزام آن ها به دلیل فقدان نص قانونی، اجحاف در حق ایشان و نوعی بی عدالتی است. در این مقاله ضمن تحلیل و ارزیابی ادله ی دو نظر، معافیت اشخاص بی تابعیت از ایداع تامین، وفق موازین و اصول مرجح دانسته شده است.

اخذ تامین, اشخاص بی تابعیت, اتباع بیگانه, طرح دعوی, تفسیر محدود