مریم محمدابراهیمی - دانش آموخته کارشناسی ارشد آبخیزداری، واحد نور، دانشگاه آزاد اسلامی، نور، ایران
محمدرضا جوادی - استادیار گروه منابع طبیعی، واحد نور، دانشگاه آزاد اسلامی، نور، ایران
مهدی وفاخواه - دانشیار گروه آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی تربیت مدرس نور

حوزه آبخیز آق امام(۲) با وسعت ۲۵۹۵ هکتار از جمله حوزه­های آبخیزی از استان گلستان می­باشد که از نظر فرسایش خاک و به ویژه فرسایش خندقی دارای مشکلات و معضلات قابل توجهی است. به منظور انجام این تحقیق در ابتدا تمامی خندق­های خطی موجود در منطقه (به تعداد ۱۱ خندق) مورد شناسایی قرار گرفتند. سپس با اخذ نمونه­های خاک (به تعداد ۱۱نمونه) از مناطق داخل خندق ها و مناطق حوزه آبخیز بالا دست آن­ها در دو عمق سطحی(۰ تا ۲۵ سانتی­متری) و زیر سطحی (عمق ۲۵ تا ۵۰ سانتی­متری)، ویژگی­های فیزیکی (درصد شن- درصدرس- درصد سیلت- درصد رطوبت اشباع و خصوصیات شیمیایی (هدایت الکتریکی- کربن آلی- آهک- ظرفیت تبادل کاتیونی- نسبت جذب سدیم- درصد سدیم تبادلی) خاک مورد بررسی قرار گرفتند. هم­چنین عوامل غیرخاکی موثر در ایجاد خندق­های خطی شامل طبقات شیب- طبقات ارتفاعی- نوع کاربری اراضی و لیتولوژی ارزیابی شدند. نتایج آزمون مقایسه میانگین نمونه­های خاک به روشt- student  نشان داد که از بین خصوصیات خاک، درصد رس (سطحی و زیر سطحی)، درصد سیلت (سطحی)، درصد رطوبت اشباع (زیر سطحی)، شوری (زیر سطحی)، کربن آلی (سطحی و زیر سطحی) و آهک سطحی و زیر سطحی (در سطح معنی­دار یک درصد) و همچنین از بین فاکتورهای غیرخاکی٬ لیتولوژی سازند لسی (در سطح معنی­داری پنج درصد) در ایجاد فرسایش خندق خطی در منطقه مورد مطالعه نقش موثری دارند. 

فرسایش آبی- خصوصیات خاک خصوصیات غیرخاکی- خندق خطی- استان گلستان