نسبت لایه بندی ماده آلی خاک و پایداری خاکدانه ها تحت تاثیر آتش سوزی در مراتع نیمه استپی چهارمحال و بختیاری

  • سال انتشار: 1393
  • محل انتشار: نشریه پژوهش های خاک، دوره: 28، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_AREO-28-1_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 192
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

جلال حیدری

دانشجوی سابق کارشناسی ارشد، گروه خاکشناسی دانشگاه شهرکرد

شجاع قربانی دشتکی

استاد گروه خاکشناسی دانشگاه شهرکرد

فایز رئیسی

استاد گروه خاکشناسی دانشگاه شهرکرد

پژمان طهماسبی

استادیار گروه مرتع و آبخیزداری دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین دانشگاه شهرکرد

چکیده

نسبت لایه بندیماده آلی خاک و پایداری خاکدانه­ها را می توان به عنوان شاخص های کیفیت خاک تحت شرایط مختلف از جمله آتش­سوزی پوشش گیاهی مراتع محسوب کرد. هدف از این پژوهش، بررسی تاثیر آتش سوزی پوشش گیاهی بر نسبت لایه­بندی ماده آلی خاک، پایداری خاکدانه­ها و توزیع ماده آلی در خاکدانه­های ریز و درشت در مراتع نیمه استپی کرسنک واقع در استان چهارمحال و بختیاری بود. بدین منظور، مراتعی با تاریخچه ی آتش سوزی متفاوت که طی سال های ۱۳۸۷، ۱۳۸۸ و ۱۳۸۹ به ترتیب ۳، ۲ و ۱ سال پیش از مطالعه دچار آتش سوزی شده بودند، انتخاب گردید. نمونه­برداری از دو عمق سطحی (۱۰-۰ سانتی­متر) و زیر سطحی (۲۵-۱۵ سانتی­متر)، مربوط به هر نقطه دچار آتش­سوزی و نقطه مجاور آن که دچار آتش نشده بود (شاهد) در ۹ تکرار (مجموعا ۱۰۸ نمونه) انجام شد. سپس تاثیر آتش سوزی بر نسبت لایه­بندی ویژگی­های ذکر شده با آزمون t مستقل مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد ماده آلی خاک و میانگین وزنی قطر خاکدانه ها (MWD) در نمونه های سطحی تیمارهای ۱ و ۲ سال پس از آتش سوزی در مقایسه با شاهد به صورت معنی­دار کاهش یافت. همچنین، ماده آلی ذره ای (POM) در نمونه های سطحی در تمام سال های مورد مطالعه در مناطق سوخته شده به طور معنی­داری کمتر از مناطق شاهد مجاور بود. تاثیر آتش سوزی بر نسبت لایه بندی ماده آلی خاک در تیمارهای ۱ و ۲ سال پس از آتش­سوزی در مقایسه با مناطق شاهد معنی دار بوده و به ترتیب ۲۶ و ۲۲ درصد کاهش یافت. ماده آلی بخش درشت در لایه سطحی و زیر سطحی تیمار ۱ سال پس از آتش سوزی در مقایسه با شاهد کاهش معنی­دار داشت. در حالی که، ماده آلی بخش ریز در لایه زیر سطحی تیمار ۱ سال پس از آتش سوزی نسبت به شاهد افزایش معنی­دار نشان داد. یافته های این پژوهش نشان داد که تاثیر آتش سوزی بر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک، در لایه سطحی به دلیل شدت­ بیشتر آتش­سوزی، نسبت به لایه زیر سطحی بیشتر بود. افزون بر آن، آتش­سوزی باعث کاهش ماده آلی خاک و همچنین پایداری خاکدانه­ها و در نتیجه افت (تنزل) کیفیت خاک اراضی مرتعی مورد مطالعه گردید. 

کلیدواژه ها

چرخه کربن, ساختمان خاک

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.