تحلیل مالتی فرکتالی بودن توزیع اندازه ذرات خاک و تاثیر پوسته های زیستی بر آن
محل انتشار: نشریه پژوهش های خاک، دوره: 28، شماره: 4
سال انتشار: 1393
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 242
فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_AREO-28-4_007
تاریخ نمایه سازی: 26 اردیبهشت 1400
چکیده مقاله:
توزیع اندازه ذرات خاک، یکی از خصوصیات فیزیکی مهم خاک است که بسیاری از خصوصیات شیمایی، فیزیکی و زیستی آن را تحت تاثیر قرار می دهد. علاوه بر خصوصیاتی مانند نفوذپذیری خاک، تغییر کاربری اراضی و فرسایش خاک، پوستههای زیستی نیز سبب تغییر توزیع اندازه ذرات خاک ها می شوند اگرچه ممکن است که سبب تغییر در کلاس بافتی خاک نشوند. اندازهگیری و تحلیل مالتی فرکتال یکی از ابزارهای مهم در توصیف توزیع اندازه ذرات خاک میباشد. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر پوستههای زیستی بر پارامترهای مالتی فرکتالی توزیع اندازه ذرات خاکهای مورد مطالعه انجام شد. در این مطالعه نمونهبرداری از چهار ناحیه خاک های دارای و بدون پوسته زیستی و از دو عمق ۵-۰ و ۱۵-۵ سانتیمتری مراتع قرهقیر واقع در شمال شهرستان آققلا، در استان گلستان انجام شد. توزیع اندازه ذرات ۱۶ خاک مورد مطالعه با استفاده از روش هیدرومتر تعیین شد. مقایسه منحنی های توان جرم ( ) و خط تک فرکتالی شبیه سازی شده نشان داد که توزیع اندازه ذرات خاک های مورد مطالعه دارای رفتار مالتی فرکتالی میباشد. در تمامی خاکهای مورد مطالعه تغییرات ابعاد فرکتالی توزیع اندازه ذرات خاک ها در مقادیر مختلف گشتاور (q) دارای روند سیگموئیدی بود. در این مطالعه همبستگی مثبت و معنیداری (در سطح ۱ درصد) بین ابعاد فرکتال D۰.۵ (بعد فرکتال در q=۰.۵)، D۱ (بعد فرکتال در q=۱)، D۱.۵ (بعد فرکتال در q=۱.۵)، D۲ (بعد فرکتال در q=۲) و D۲.۵ (بعد فرکتال در q=۲.۵) با درصد رس مشاهده شد در حالی که همبستگی بین درصد شن و این ابعاد منفی و در سطح ۱ درصد معنیدار بود. شاخص (D۰-D۲) برای بررسی درجه مالتی فرکتالی توزیع اندازه ذرات خاک ها استفاده شد. بیشترین مقدار متوسط این شاخص در توزیع اندازه ذرات خاکهای ۵-۰ سانتیمتری دارای پوسته (۲۹۵/۰) و کمترین مقدار متوسط این شاخص در لایه ۱۵-۵ سانتیمتری خاکهای بدون پوسته (۲۴۰/۰) مشاهده شد. این نتایج نشان داد که توزیع اندازه ذرات خاکهای دارای پوسته زیستی به نسبت خاکهای بدون پوسته دارای ناهمگنی بیشتری میباشند.
نویسندگان
جلیل کاکه
دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه مهندسی علوم خاک دانشگاه تهران
علی اصغر ذوالفقاری
استادیار گروه مناطق خشک دانشکده کویر شناسی دانشگاه سمنان
منوچهر گرجی
دانشیار گروه مهندسی علوم خاک- پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران