بررسی پراکنش فلزهای سنگین در خاک های اطراف کارخانه سرب و روی زنجان
- سال انتشار: 1396
- محل انتشار: نشریه پژوهش های خاک، دوره: 31، شماره: 4
- کد COI اختصاصی: JR_AREO-31-4_012
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 338
نویسندگان
استادیار گروه علوم محیط زیست، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان، ایران
استادیار گروه علوم محیط زیست، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان، ایران
استاد گروه علوم محیط زیست، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان، ایران
استاد گروه شیمی، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان، ایران
چکیده
آلودگی خاک به فلزهای سنگین یک مشکل اساسی و در حال گسترش در کشور ما به شمار میآید. بنابراین آگاهی از الگوی توزیع مکانی خاکهای حاوی فلزهای سنگین، میتواند نقش مهمی در ارزیابی پتانسیل آلودگی در یک منطقه داشته باشد. با این هدف در این پژوهش تلاش شدتا با استفاده از علم آمار مکانی، الگوی مکانی حاکم و تغییرات مکانی برخی از فلزهای سنگین شامل کبالت، نیکل، مس، روی، کادمیومو سرب در خاکهای اطراف کارخانه سرب و روی ایران در زنجان مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گیرد. بدین منظور ۱۲۶ نمونه خاک در پیرامون کارخانه مزبور و از شعاع صفر تا ۵۰۰۰ متری از مرکز کارخانه و از عمق صفر تا ۱۵ سانتی متری جمع آوری شد. نتایج تحقیق نشان داد که بالاترین میانگین غلظت فلزهای سنگین در خاکهای سطحی مربوط به عنصر روی و کمترین غلظت مربوط به کبالت بود (Zn > Pb > Ni> Cu > Cd > Co) که در مقایسه با استانداردهای جهانیخارج از دامنه محدوده های اندازه گیری شده قرار داشت. بر اساس نتایج آماره موران عمومی و در سطح یک درصد معنیداری، مشخص گردید تمامی فلزهای سنگین مورد بررسی در منطقه مورد مطالعه دارای ساختار فضایی بوده و از یک الگوی خوشهای برخوردار بودند. پراکنش و توزیع مکانی فلزهای سنگین در منطقه مورد مطالعه بهگونهای بود که بیش ترین تمرکز لکههای داغ فلزهای سنگین در اطراف شرکت سرب و روی به ترتیب مربوط به فلزهای سرب، کبالت و روی بود. مقدار این فلزها در خاک در بیش ترین مقدار برحسب میلی گرم فلز بر کیلوگرم خاک به ترتیب برابر با ۲۹۹۰، ۲۰ و ۳۰۱۶۷ اندازه گیری شد. مهم ترین دلیل چنین توزیعی برای این سه فلز را میتوان فعالیت کارخانه دانست. نتیجه تحلیل تغییرنگارها در پراکندگی فلزهای سنگین نشان داد که نمونههای خاک حاوی فلز نیکل، دارای وابستگی مکانی ضعیف، نمونههای خاک حاوی فلزهای مس، کادمیم و سرب دارای همبستگی مکانی قوی و خاکهای حاوی فلزهای کبالت و روی از همبستگی مکانی متوسط برخوردار بودند.کلیدواژه ها
آلودگی خاک, آمار فضایی, موران عمومی, G*, کریجینگاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.