مراد سپهوند - دانشجوی دکترای گروه علوم خاک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان و مربی پژوهش مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
فرهاد خرمالی - استاد گروه علوم خاک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
فرشاد کیانی - استادیار گروه علوم خاک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
کامران افتخاری - استادیار موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

پی بردن به عمق خاک و تغییرات آن با انجام مطالعه خاک­شناسی و حفاری خاک امکان­پذیر است ولی مستلزم صرف بودجه، وقت و نیروی انسانی ماهر و متخصص است. رهیافت مدل­سازی روابط خاک- زمین­نما این امکان را می­دهد تا با توجه به ویژگی­های پستی و بلندی زمین­نما بتوانیم مدل پیش­بینی عمق خاک را از طریق روش آماری رگرسیون خطی چندگانه تهیه نماییم. در این تحقیق ویژگی­های اولیه و ثانویه پستی و بلندی زیر حوضه ریمله واقع در استان لرستان (منطقه زاگرس میانی) از مدل رقومی ارتفاع (DEM) استخراج گردیدند. سپس، در ۱۸۹ نقطه در سطح زیر حوضه که به روش تصادفی سیستماتیک انتخاب شدند عمق خاک با حفاری (با مته)به وسیله متر اندازه­گیری شد.داده­های مربوط به عمق خاک و ویژگی­های پستی و بلندی زمین­نما به روش آماری رگرسیون خطی چندگانه (شیوه گام به گام) با استفاده از نرم­افزار SPSS ۱۹ تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که پیش­بینی عمق خاک با مدل با دو ویژگی درصد شیب و ارتفاع از سطح دریا رابطه منفی معنادار (۰۱/۰>P) دارد. ضریب همبستگی مدل برابر با ۶۳/۰ به دست آمد. نمودار عمق پیش­بینی شده در مقابل عمق مشاهده شده خاک نیز رابطه خطی با ضریب همبستگی ۶۵/۰ را نشان داد. سایر ویژگی­های پستی و بلندی زمین نما نیز بر عمق خاک موثر بوده­اند، اما تاثیر آن­ها در سطح ۵ درصد معنادار نشده است. بنابراین، در مدل پیش­بینی عمق خاک دخالت داده نشده­اند.

زاگرس میانی, درصد شیب, مدل رقومی ارتفاع