روش تحلیل داده های ترکیبی برای تشخیص وضعیت عناصر غذایی کم مصرف با رویکرد تعادل عناصر در چغندر قند پاییزه

تجزیه گیاه روش مفیدی است که با استفاده از روش های غلظت بحرانی و دریس به منظور ارزیابی و بهینه سازی عناصر غذایی چغندر قند بکار می رود ولی این رویکردها دو اریب دارند، یکی نادیده گرفتن ماهیت ترکیبی عناصر در تحلیل داده های تجزیه گیاه و دیگری عدم استفاده از نسبت عناصر غذایی تاثیرگذار بر تغذیه گیاه است. با استفاده از روش تحلیل داده های ترکیبی (CDA) و تعادل های متعامد عناصر غذایی می توان این اریب ها را بر طرف ساخت. هدف از این تحقیق، توسعه استانداردهای DRIS و CND-clr[۱] به CND-ilr[۲] و تعیین نرم های مرجع تعادل عناصر غذایی یا CND-ilr و ارزیابی وضعیت عناصرکم مصرف برای چغندر قند پاییزه است. داده های عملکرد ریشه و شکر و نمونه های گیاهی از ۱۸۳ مزرعه چغندر قند پاییزه استان خوزستان طی ۷ سال متناوب ۷۹ -۱۳۷۳ جمع آوری شد و عناصر آهن، منگنز، روی و مس نمونه های برگ چغندر قند اندازه­ گیری گردید. عناصر غذایی کم مصرف به سه فرم تعادلیilr۳ = [Zn|Cu]  و ilr۲ = [Mn| Zn, Cu]  و ilr۱ = [Fe| Mn, Zn, Cu] طراحی گردید و شاخص نسبت لگاریتم ایزومتریک۴ یا ilr برای این تعادل ها محاسبه شد. جامعه مشاهداتی (۱۸۳ مزرعه) براساس عملکرد ریشه و عملکرد شکر حد واسط (Cut-off yield) به ترتیب به مقادیر ۳۲/۶۰ و ۴۱/۹ تن در هکتار به دو گروه عملکرد بالا و پایین تقسیم شدند. نتایج نشان داد که بر اساس محاسبات حاصله و احتساب سه تعادل مذکور، "فاصله ایچسن" به میزان ۳/۰ (به عنوان شاخص پیش بینی کننده) برای تشخیص گروه "متعادل عناصر غذایی" از "نامتعادل عناصر غذایی" جامعه چغندر قند پاییزه بدست آمد. همچنین نرم های مرجع برای سه تعادلilr۱, ilr۲, ilr۳ تهیه گردید. روش تعادل ترازویی[۳] برای ارزیابی عناصر کم مصرف ۳۳ مزرعه چغندرقند پاییزه با عملکرد کمتر از ۶۰ تن در هکتار واقع در مربع TP با سه تعادل مذکور استفاده شد. نتایج نشان داد که به ترتیب غلظت های ۲۹۶، ۱۲۰، ۴۱ و ۱۹ میلی گرم در کیلوگرم ماده خشک برگ عنصر آهن، منگنز، روی و مس واقع در ربع TN می توانند به عنوان غلظت های مرجع ilr*  برای تشخیص تعادل بین این عناصر استفاده شوند زیرا که هر کدام از این غلظت ها متاثر از اثرات متقابل و ترکیبی این ۴ عنصر می باشند. همچنین نشان داده شد که برای افزایش کمی و کیفی چغندرقند ضرورتی به مصرف کود آهن نیست و اگر کود دهی آهن صورت گرفته است باید مقدار آن را کاهش داد. [۱] .Compositional Nutrient Diagnosis- Centered Log Ratio [۲] .Compositional Nutrient Diagnosis- Isometric Log Ratio [۳] .Mobile and fulcrums balance system

کلیدواژه ها:

فاصله ایچسن ، نسبت لگاریتم ایزومتریک (ILR) ، تعادل ترازویی ، غلظت مرجع