بررسی وضعیت فسفر خاک در اراضی کشاورزی پارس آباد مغان

  • سال انتشار: 1397
  • محل انتشار: نشریه پژوهش های خاک، دوره: 32، شماره: 3
  • کد COI اختصاصی: JR_AREO-32-3_006
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 245
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمد پسندیده

دانشجوی دکتری گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس

محمد جعفر ملکوتی

استاد گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس تهران

زهرا محمداسماعیل

محقق موسسه تحقیقات خاک و آب

کریم شهبازی

استادیار موسسه تحقیقات خاک و آب

چکیده

مصرف کودهای فسفاتی در خاک­های آهکی با مشکلاتی روبرو است زیرا  فقط ۱۰ تا ۲۵ درصد از کودهای فسفاتی اضافه­شده به خاک، برای گیاه قابل­جذب بوده و بقیه آن (۷۵ تا۹۰ درصد) در خاک به صورت فسفات­کلسیم رسوب می­کند. تحقیقات نشان داده است که در مناطقی که به مدت طولانی کود فسفاتی مصرف شده است، در اثر تجمع فسفر یک­سری مشکلات محیط زیستی،از جمله کاهش کیفیت آب­های سطحی، پدید آمده است. به نظر می­رسد در برخی از مناطق ایران از جمله پارس­آباد مغان که قطب کشاورزی بوده و از آب­های سطحی به عنوان آب شرب ساکنین آن منطقه استفاده می­شود، بررسی وضعیت این عنصر در خاک به وسیله شاخص­های عملکرد محیط زیستی ضروری باشد. به همین منظور این آزمایش در سال زراعی ۱۳۹۵ انجام شد. ابتدا برای محدوده­های زراعی تحت کشت آبی، یک شبکه نمونه­برداری به فواصل ۳×۳ کیلومتر رسم گردید. به کمک دستگاه GPS از نقاط مورد نظر نمونه­برداری از خاک سطحی انجام شد. در تمام نمونه خاک­ها، بافت خاک، کربن آلی، اسیدیته، درصد آهک معادل، فسفرکل و فسفر قابل­جذب اندازه­گیری شد. در ۹۰ مزرعه مورد مطالعه، شاخص عملکرد محیط­زیستی فسفر با استفاده از فرمول و روش ارائه­شده توسط بال­استر و همکاران (۲۰۱۴) تخمین زده­شد. سپس با استفاده از نرم­افزارهایSPSS  و GS+ نیم­تغیرنمای تجربی برای متغیرهای فسفرکل، فسفر قابل­جذب و شاخص محیط زیستی، رسم و همبستگی مکانی آنها بررسی شد. نتایج بدست آمده نشان داد که دراین منطقه مقدار فسفرقابل­جذب خاک­ها از ۷ تا ۴۰ میلی­گرم بر کیلوگرم و فسفرکل خاک­ها از ۷۱۸ تا ۲۳۱۵ میلی­گرم بر کیلوگرم متغیر است. حداقل، حداکثر و میانگین شاخص محیط زیستی به ترتیب ۴۰، ۷۲ و ۵۵ بود و بیان­گر آنست که تقریبا تمام مزارع  این منطقه در ریسک­پذیری متوسطی قرار دارد. در خاک­هایی با فسفرکل کمتر از ۱۲۰۰ میلی­گرم برکیلوگرم، با افزایش فسفر خاک، شاخص عملکرد محیط زیستی فسفر تدریجا افزایش پیدا کرده و بعد از آن، روند افزایش شدیدتر می­شود. 

کلیدواژه ها

شاخص عملکرد محیط زیستی, انباشتگی فسفر, همبستگی مکانی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.