مهناز اقدسی - عضو هیات علمی
فاطمه فخرالدین نژاد فخرالدین نژاد - دانشجوی کارشناسی ارشد فیزیولو‍ی گیاهی
کامبیز مشایخی - عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی گرگان
مهناز خلفی - عضو هیات علمی دانشگاه گلستان

جاتروفا Jatropha curcas L.)) گیاهی متعلق به خانواده فرفیون است که از نظر اقتصادی و دارویی اهمیت فراوانی دارد. در بذر این گیاه مقادیر فراونی روغن وجود دارد. تکثیر این گیاه با بذر به علت جوانه زنی اندک چندان مورد توجه نمی باشد. هدف از این تحقیق بهینه سازی کشت بافت گیاه جاتروفا به منظور کالوس زایی و تکثیر گیاه به طریق ریزازدیادی است. آزمایش در قالب طرح خرد شده- عاملی در بلوک های تصادفی در ۹ تکرار انجام گرفت.در تحقیق حاضر اثر غلظت-های مختلف (۰، ۲۵/۰، ۵/۰، ۱، ۵/۱، ۲ و ۳ میلی گرم در لیتر) هورمون های ۶- بنزیل آدنین (BA) و ایندول-۳- بوتیریک اسید (IBA) بر کالوس زایی و شاخه زایی ریزنمونه های برگ، دمبرگ و ساقه بررسی شده است. به منظور ریشه زایی، شاخساره های تولید شده در محیط کشت MS حاوی غلظت های مختلف ۵/۰، ۱، ۵/۱ و ۲ میلی گرم در لیتر هورمون IBA قرار گرفتند. با توجه به نتایج به دست آمده، ترکیب هورمون های گیاهی BA و IBA برای کالوس زایی بسیار موثر است. بالاترین درصد کالوس زایی در ریزنمونه ساقه در محیط کشت MS حاوی ۲ و ۱ میلی گرم در لیتر BA و IBA دیده شد. با توجه به نتایج به دست آمده، بالاترین درصد شاخه زایی در محیط کشت MS حاوی ۵/۰ و ۲۵/۰ میلی گرم در لیترBA و IBA دیده شد. نتایج نشان می دهد تعداد ریشه های تولید شده غلظت ۵/۰ و ۱ میلی گرم در لیتر IBA برای ریشه زایی مناسب تر است. در نهایت گیاهچه های تولید شده به خاک انتقال یافتند. .

جاتروفا, پینه, باززایی, کشت بافت, تنظیم کننده رشد گیاهی