ارزیابی تلاطم قیمت گوشت گوساله و مرغ و نهادههای عمده دام و طیور در ایران

زمینه مطالعاتی: یکی از مهمترین چالشهای صنعت دام و طیور کشور در سال های اخیر تلاطم قیمت در بازار گوشت مرغ و گوساله به همراه تلاطم در بازار نهادههای دام و طیور می باشد. تلاطم قیمت که از آن به انحراف معیار تغییرات قمیت نسبی(لگاریتم تغییرات قیمت) یاد می شود، ضمن افزایش ریسک تولید، کاهش امنیت سرمایهگذاری و پیشبینی کاهش سود تولیدکنندگان، رفتارهای مصرفی مصرفکنندگان را نیز دچار مشکل کرده و در مجموع امنیت غذایی را به مخاطره میاندازد. این مسئله در کشورهایی که هنوز از سیاست های قیمتی موثر برخوردار نمیباشند، بیشتر به چشم میخورد. هدف: مطالعه حاضر با هدف ارزیابی و تحلیل تلاطم قیمتی گوشت مرغ و گوشت گوساله و نهادههای تولیدی آنها شامل ذرت، جو و کنجاله سویا صورت گرفته است، تا ضمن شناسایی رفتار تلاطم قیمتی، بتوان ابزارهای سیاستی مناسب را برای کاهش این تلاطم ها بکار گرفت. روش کار: دادههای مورد نیاز به صورت سری های زمانی قیمت ماهانه این محصولات در طی سال های ۹۶-۱۳۸۱ گردآوری شده و از الگوهای خانواده واریانس ناهمسانی شرطی اتورگرسیو (ARCH) به صورت خطی و غیرخطی بهره گرفته شده است. نتایج: بررسیها نشان داد که اثرات ARCH غیرخطی برای همه کالاها به استثنای ذرت تایید شد. بر اساس یافتههای پژوهش، بهترین مدل برای ارزیابی تلاطم در قیمت کنجاله سویا و جو الگوی EGARCH و برای قیمت گوشت مرغ و گوشت گوساله الگوی SAGARCH تعیین گردید. همچنین تلاطم در قیمت کالاهای مذکور واکنش نامتقارنی به شوکهای مثبت و منفی قیمتها دارد، به طوری که اثر شوکهای مثبت بر تلاطم قیمت بزرگتر از اثر شوکهای منفی است. نتیجه گیری نهایی: با توجه به محسوس بودن تلاطم قیمت در بازار این اقلام، مدیریت تلاطم و نوسان قیمتها با وجود استفاده از ابزارهای سیاستی متنوع مطلوب نبوده است، بنابراین پیشنهاد میشود سیاستهای اجرا شده برای کاهش تلاطم بازار این کالاها، مورد بازبینی قرار گیرد و بستههای سیاستی جایگزین در این زمینه طراحی و اجرا گردد.

کلیدواژه ها:

مدل های GARCH غیرخطی ، تلاطم قیمت ، گوشت گوساله ، گوشت مرغ ، نهاده های تولید