علی محمدی - گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز
صادق علیجانی - گروه علوم دامی دانشگاه تبریز
سید عباس رافت - گروه علوم دامی دانشگاه تبریز
رستم عبدالهی-آرپناهی - دانشگاه تهران-پردیس ابوریحان

فرآیند تولیدمثل برای پایداری اقتصادی صنعت پرورش گاو شیری بسیار حائز اهمیت است. هدف از این مطالعه، ارزیابی ژنتیکی صفات تولیدمثلی گاوهای شیری و نرخ باروری گاوهای نر بود. از اطلاعات مربوط به صفات تولیدمثلی برای تلسیه ها و گاوهای شکم اول تا سوم (در دامنه ی سنی ۲۱ تا ۴۶ ماه، ۳۰ تا ۶۷ ماه و ۴۲ تا ۸۰ ماه، به ترتیب برای شکم اول، دوم و سوم) در بین سال های ۱۳۷۰ تا ۱۳۹۶ موجود در مرکز اصلاح نژاد و بهبود تولیدات دامی کشور استفاده شد. همچنین اطلاعات مربوط به نرخ باروری گاوهای نر از سایت Council of Dairy Cattle Breeding استخراج شد. تعداد حیوانات موجود در شجره ۳۴۵۲۷۳۰ بود. صفات مورد بررسی شامل: نرخ باروری گاوهای نر، سن در زمان اولین تلقیح، سن در زمان اولین زایش، روزهای باز، فاصله گوساله زایی، طول دوره آبستنی، نرخ باروری ماده، فاصله بین اولین تا آخرین تلقیح منجر به آبستنی، روزهای بین زایش تا اولین تلقیح و تعداد تلقیح به ازای آبستنی بود. انتخاب معادلات مدل و اثرات ثابت با استفاده از رویه GLM در نرم افزار SAS وآنالیز های ژنتیکی با استفاده از مدل حیوانی انجام شد. کمترین مقدار وراثت پذیری برای صفت فاصله بین اولین تا آخرین تلقیح منجر به آبستنی- تلیسه (۰۰۲/۰) و بیشترین مقدار برای نرخ باروری گاوهای نر (۳۰/۰) برآورد گردید. همبستگی های ژنتیکی افزایشی، در محدوده ۵۶/۰- (بین صفات طول دوره آبستنی با سن در زمان اولین زایش) تا ۸۳/۰ (بین صفات فاصله بین اولین تا آخرین تلقیح منجر به آبستنی با تعداد تلقیح به ازای هر آبستنی) بدست آمد. روند ژنتیکی منفی برای صفات نرخ باروری گاو نر (۴۹/۳- %) سن در زمان اولین تلقیح (۰۳/۴- روز/سال)، سن در زمان اولین زایش (۶۶/۲- روز/سال)، طول دوره آبستنی (۰۷/۰- روز/سال) و نرخ باروری ماده (۸۳/۰- روز/سال) معنی دار بدست آمد. روند فنوتیپی برای صفات فاصله گوساله زایی، روزهای باز، فاصله بین اولین تا آخرین تلقیح منجر به آبستنی و روزهای بین زایش تا اولین تلقیح نامطلوب بدست آمد.

صفات تولیدمثلی, نرخ باروری گاو نر, وراثت پذیری, روند ژنتیکی