اندازه گیری درجه تمرکز بازار شیر در استان آذربایجان شرقی

زمینه مطالعاتی: اهمیت شیر و فرآورده­های لبنی در تغذیه و سلامت افراد جامعه موجب شده­است که  تولید و مصرف این محصولات همواره مورد توجه سیاست­گذاران قرار بگیرد. بروز نارسایی­های متعدد در بازار شیر هر ساله نابسامانی­هایی را در تولید و مصرف آن در مناطق مختلف کشور بوجود می­آورد. در این وضعیت هرگونه سیاست­گذاری­ و برنامه­ریزی مناسب جهت ساماندهی بازار شیر مستلزم شناخت ماهیت بازار شیر و فرآورده­های آن می­باشد. هدف: بدین منظور در مطالعه حاضر سعی شده­است ماهیت بازار شیر و درجه تمرکز آن در استان آذربایجان شرقی که از جمله بزرگترین استان های تولید کننده شیر و محصولات لبنی در کشور محسوب می­شود، بررسی گردد. روش­کار: برای اندازه­گیری درجه تمرکز بازار شیر از شاخص­های نسبت­های تمرکز، هرفیندال، هانا - کی، آنتروپی مرتبه اول شانن و انحراف معیار لگاریتمی بهره گرفته­ شده­است. آمار و اطلاعات مورد نیاز در تحقیق حاضر از سازمان­ها و موسسات مربوطه مانند سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان­شرقی، شرکت پشتیبانی امور دام کشور، بانک مرکزی، مرکز آمار و شرکت سهامی صنایع شیر ایران جمع­آوری گردید. نتایج: .نتایج نشان دادند که ساختار بازار شیر استان آذربایجان­شرقی در سطح دامداری­ها در سال­های ۱۳۸۹ و ۱۳۹۳ حالت انحصار چند جانبه بوده و به مرور زمان قدرت انحصاری بازار تولید شیر بیشتر شده­است. همچنین ساختار بازار شیر در سطح کارخانجات لبنی از حالت رقابت انحصاری در سال ۱۳۸۹ به سمت انحصار چند جانبه در سال ۱۳۹۳ تغییر یافته­است. کاهش تعداد دامداریهای فعال و تعطیلی برخی کارخانجات لبنی از علل مهم افزایش تمرکز در بازار شیر استان آذربایجان­شرقی می­باشند. نتیجه­گیری نهایی: اتخاذ سیاست­های مناسب جهت کنترل و تثبیت قیمت نهاده­های خوراک دام از طرق مختلف مانند سرمایه­گذاری در واحد­های تولیدکننده خوراک دام در داخل کشور (به جای واردات) و گسترش فرهنگ مصرف شیر از اقداماتی هستند که به پویایی بیشتر بازار شیر در استان آذربایجان­شرقی کمک می­نمایند.

کلیدواژه ها:

بازار شیر ، دامداریهای شیری ، درجه تمرکز ، شاخصهای تمرکز ، کارخانجات لبنی