جایگاه و نقش استحکامات هیرکانیا در منازعات مرزهای شرقی ساسانیان
- سال انتشار: 1392
- محل انتشار: فصلنامه پژوهش های علوم تاریخی، دوره: 5، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_JHSS-5-2_008
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 224
نویسندگان
استادیار گروه تاریخ، دانشگاه شهید باهنر کرمان
کارشناس ارشد باستان شناسی، دانشگاه تهران
چکیده
هیرکانیا (گرگان) از دیرهنگام به سبب دارابودن موقعیت استراتژیکی و اقتصادی مورد توجه صاحبان و منادیان قدرت بوده است و دولت های ایرانی، به منظور تثبیت جایگاه خویش سعی در استیلا بر این منطقه داشتند؛ بر این اساس، موقعیت و کارکرد ایالت هیرکانی در عصر ساسانی و عملکرد استحکامات این ایالت برای حکومت های ایرانی در مقابل مهاجمان و قدرت های شرقی، مسئله مهمی است که پیگیری آن در عصر ساسانی سبب آگاهی از چگونگی نگرش این دولت ایرانی به مرزهای شرقی ایران، دشمنان این خطه و اقدامات ساسانیان در مقابل آنها و در منطقه هیرکانیا میگردد. بنابراین، برای پاسخ بدین مسائل، نهتنها از متون تاریخی بهرهبرداری شد، بلکه از یافتههای باستان شناسان نیز استفاده فراوانی گردید و در بررسی جایگاه هیرکانیا و استحکامات آن در قلمرو ساسانی و بهویژه در مقابل یورشهای انیران، بدین نتیجه نائل آمدیم که ساسانیان نیز به تبعیت از سلسلههای ایرانی پیشین نهتنها پایگاه نظامی مهمی در گرگان برپا داشته بلکه به احداث دیوارههای مستحکم و حصارهای تدافعی پیچیده و مجهزی اقدام نمودند. در این میان، احداث دیواره دفاعی گرگان با استحکامات ویژه سبب پیشگیری از ورود مهاجمان به مرزها شده و با تامین امنیت، موجب رونق بیشتر ایالت گرگان شد. این دیواره دفاعی نشان می دهد که ساخت آن نهتنها بهمنظور یک برنامه اضطراری، بلکه بخشی از برنامه پیچیده شاهنشاهی ساسانی بوده که عامل بهحداکثررساندن حفاظت از دشت گرگان در قرن پنجم میلادی بهشمار می آمده است.کلیدواژه ها
هیرکانیا, مرزهای شرقی, ساسانیان, هپتالیان, دیوار گرگاناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.