بازتاب نظام اقتصاد جهانی در تولید و صادرات پنبه ایران از ۱۸۵۰ تا ۱۹۴۱ م / ۱۲۳۹ تا ۱۳۲۰ش

  • سال انتشار: 1396
  • محل انتشار: فصلنامه پژوهش های علوم تاریخی، دوره: 9، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_JHSS-9-1_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 215
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

شهرام غلامی

استادیار گروه تاریخ دانشگاه فرهنگیان

چکیده

پنبه یکی از محصولات مهم کشاورزی است که نقش به سزایی در اقتصاد کشاورزی و صنایع نساجی دارد. در نیمه دوم قرن نوزدهم به علت گسترش تجارت خارجی و ورود ایران به بازارهای اقتصاد جهانی اهمیت پنبه در اقتصاد کشور افزایش یافت و صادرات آن تحت تاثیر افت و خیز صنایع نساجی سنتی و نوین قرارگرفت. در این پژوهش با رویکرد به نظریه ی نظام اقتصاد جهانی والرشتاین، نقش پنبه در اقتصاد ایران از نیمه دوم قرن نوزدهم تا جنگ دوم جهانی و نیز واکنش­های دولت به­ویژه در دوره ی پهلوی اول، در برابر این مسئله مورد بررسی قرارگرفته است. نتایج پژوهش نشان می­دهد که بین افزایش صادرات پنبه ایران و افزایش واردات منسوجات رابطه معکوسی وجود داشته که متاثر از نظام سرمایه­داری بین المللی بوده است. به همین ترتیب، واکنش برخی از تجار در اواخر دوره ی قرن نوزدهم به این مسئله و تلاش دولت ایران در دوره ی رضاشاه برای ایجاد صنایع مدرن، نتیجه ی بازتاب تحولات بیرونی نظام اقتصاد جهانی بود که صنایع نساجی را پیشتاز برنامه ی صنعتی­سازی ایران در دوره ی رضا شاه قرار می­داد.  

کلیدواژه ها

پنبه, اقتصاد جهانی, صنایع نساجی, صنعتی سازی, اقتصاد ایران

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.