نادر بیرودیان
فرهاد هنردوست

به منظور مطالعه عوامل مؤثر در پراکنش آلودگی هوای ناشی از سوخت های فسیلی در شهر گرگان، میزان مواد منتشره شامل مونواکسید ودی اکسید کربن، هیدرو کربور ها، دی اکسید گوگرد، اکسید های نیتروژن و مواد معلق در هوا با استفاده از شمارش و ارزیابی منابع ثابت و سیار آلودگی و معیارهای مؤسسه جایکای ژاپن ) JICA ، (1997 برآورد گردید . جهت نمونه برداری از منابع سیار شش نقطه از گذرگاه های اصلی شهری به طور تصادفی انتخاب و در چهار وقت از شبانه روز و شش زمان از سال مورد اندازه گیری قرار گرفت . همچنین میزان مصرف سوخت های فسیلی در منابع آلوده کننده ثابت در محدوده نقاط انتخاب شده مورد ارزیابی قرار گرفت . سپس با استفاده از نرم افزار سورفر ) ) SURFER نقشه خطوط هموزن آلودگی هوا و نحوه توزیع آن تهیه گردید و آنگاه با استفاده از اطلاعات مربوط به تراکم جمعیت، جریانات جوی و پستی و بلندی رابطه بین آن ها و تراکم آلودگی مورد بررسی قرار گرفت . بخش جنوبی شهر گرگان به واسطه وضعیت پستی و بلندی زیاد و جهت وزش بادهای غالب ( شرقی - غربی ) از یک سو و تراکم سکونت گاه ها، دارای بیشترین مقدار مواد آلوده کننده گازی بوده است . توزیع مواد معلق در هوا تحت تاثیر موقعیت و تراکم وسایل نقلیه قرار داشت . همچنین نتیجه مطالعه نشان داد که میزان مونواکسید کربن، در بخش جنوبی شهر در فصول سرد و ساعات روز از حد بحرانی نیز تجاوز می نماید .

آلودگی هوا، سوخت فسیلی، پراکنش و انتشار مواد