بازتاب آیین مهر در مکتب فتوت
- سال انتشار: 1391
- محل انتشار: پژوهشنامه نقد ادبی و بلاغت، دوره: 1، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_JLCR-1-2_001
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 398
نویسندگان
دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی
کارشناسی ارشد ایران¬شناسی دانشگاه شهید بهشتی، تهران
چکیده
فتوت واژهای عربی و در زبان فارسی به معنی جوانمردی است و فتی از نظر لغوی «جوان» است و به معنی کسی است که به کمال فطرت و آنچه کمال اوست رسیده باشد. با توجه به شواهد موجود و مقایسه فتوت در آیین مهر با فتوت پس از اسلام به نظر میرسد آیین جوانمردی پیش از اسلام نیز در ایران رایج بوده است. نوشیدن جام آب و نمک شبیه به مراسم مهرورزان است که در مراسمی آیینی، تازهواردان با نوشیدن جام شراب و خوردن نان، «مهر دین» محسوب میشدند. همچنین مهریان یکدیگر را «یار» و استاد خود را «مهیار» مینامیدند. عیاران نیز رئیس خود را «سرهنگ» مینامیدند و پیشوند « سر» که به معنی بزرگ و مهتر است، یادآور مهیار مهریان است. ضمن اینکه «عیار» همان یار است و بدین ترتیب ارتباط میان آنها آشکارتر میشود. یار در زمان ساسانیان لقبی درباری تشریفاتی بود که به دوستان و یاوران شاه اطلاق میشد. ویژگیها و منش اسواران ساسانی، یعنی صفات شجاعت، پهلوانی، ازخودگذشتگی و پایبندی به اصول اخلاقی و ...، یادآور ویژگیهای پهلوانی و عیاری است. آنها از محافظان و حامیان پادشاه بوده، کمر خدمت به بندگی او بسته بودند و خدمتگزاریشان با کمربندی که بر میان بسته بودند، مشخص میشد. این کمربند هم حمایل است و هم تعهد و خدمت گزاری را نشان میدهد. بعد از اسلام، فتوت و عیاری به دو گروه جداگانه تقسیم میشود: سلحشوری و جنگجویی را در عیاران، و صفات پارسایی و نیککرداری را در فتیان مییابیم. در کل میتوان گفت جوانمردی این گروهها بعد از اسلام به صورت صفاتی با معانی پارسایی، سخاوت، ایثار و شجاعت در میآید که البته هر دو گروه یعنی عیاران از اصول اخلاقی و فتیان از جنگاوری و سلحشوری بهره داشتند.کلیدواژه ها
آیین مهر, میترا, آیین فتوت, فتی و فتوت نامهاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.