طبقه بندی واژه های مرکب زبان فارسی از منظر نظریه صرف توزیعی

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 399

فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JOLR-10-2_001

تاریخ نمایه سازی: 26 اردیبهشت 1400

چکیده مقاله:

تمام زبان های دنیا از شیوه های مختلفی برای خلق واژه های جدید بهره می برند. یکی از این فرایندها ترکیب است. ترکیب از جمله مقولاتی است که بسیاری از زبان شناسان ایرانی و غیر ایرانی از دیرباز مورد توجه و مطالعه قرار داده اند و این امر را می توان به سادگی با مراجعه به مقالات متعدد در این باب و فهرست مطالب کتاب های بی شماری که در زمینه صرف یا دستور نوشته شده اند، مشاهده کرد. بسیاری از تحلیلگران حوزه ساختواژه بخشی از آثار خود را به این موضوع اختصاص داده اند. شاید زایا بودن فرایند ترکیب، دلیلی موجه برای این امر در بسیاری از زبان ها، از جمله فارسی و انگلیسی، است. مراد از ترکیب فرایندی است که به وسیله آن دست کم دو ریشه به هم می پیوندند و یک واژه مرکب می سازند. ترکیب در کنار اشتقاق پربسامدترین روش واژه سازی در زبان فارسی است. طبقه بندی و تحلیل واژه های مرکب یکی از موضوع های بحث برانگیز در پژوهش های زبان شناسی است و تقریبا هر پژوهشگری که به طبقه بندی واژه های مرکب پرداخته، از راه و رسم و دیدگاه خود برای شناسایی گونه های متعدد آن استفاده کرده است. در این مقاله، با تحلیل واژه های مرکب زبان فارسی و ارائه شیوه های مختلف رده بندی واژه های مرکب به معرفی جامع ترین رده بندی که مطابق با رویکرد صرفی نحوی است و بر ساختار نحوی تکیه دارد، می پردازیم. این طبقه بندی جدید بیشترین سازگاری را با واژه های مرکب زبان فارسی دارد و برخلاف طبقه بندی های ارائه شده دیگر، بر ساختار واژه های مرکب تاکید دارد. این تعریف جدید با تعاریفی که غالبا در آثار صرفی نحوی یافت می شود، کم و بیش متفاوت است. در این طبقه بندی واژه های مرکب به دو دسته ریشه ای و ترکیبی تقسیم می شوند. در ساختار مرکب های ریشه ای هسته نقش نمای v حضور ندارد اما در ساختار مرکب های ترکیبی این هسته حضور دارد. بود یا نبود هسته نقش نمای v در ترکیب، وضعیت دوگانه ای ایجاد می کند که منطقا حالت سومی ندارد و در نتیجه نقض پذیر نیست. طبق تعریف جدید، واژه های مرکبی مانند «میهن دوست»، «خداباور » و «جان نثار» به دلیل وجود هسته v در ساختارشان، در گروه مرکب های ترکیبی می گنجند.

کلیدواژه ها:

ترکیب ، واژه های مرکب ، طبقه بندی واژه های مرکب ، مرکب های ریشه ای ، مرکب های ترکیبی ، هسته نقش نمای v

نویسندگان

محیا احمدی

کارشناس ارشد زبان شناسی دانشگاه تهران

مزدک انوشه

استادیار زبان شناسی دانشگاه تهران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • انوشه، مزدک (۱۳۹۴). فرافکن های نمود و زمان در صفت ...
  • (۱۳۹۷). بازنگری در تصریف زمان گذشته در زبان فارسی بر ...
  • پهلوان نژاد، محمدرضا (۱۳۸۵). رویکردی نحوی معنایی به واژه های ...
  • خباز، مجید (۱۳۸۶). جایگاه هسته در کلمات مرکب غیر فعلی ...
  • تبیین و تحلیل رابطه های معنایی در اسامی مرکب برون مرکز فارسی معیار [مقاله ژورنالی]
  • (۱۳۹۲). شفافیت و تیرگی معنایی اسامی مرکب زبان فارسی از ...
  • شقاقی، ویدا (۱۳۸۶). مبانی صرف، تهران: سمت ...
  • صادقی، علی اشرف (۱۳۷۰). شیوه ها و امکانات واژه سازی ...
  • (۱۳۷۱). شیوه ها و امکانات واژه سازی در فارسی معاصر ...
  • طباطبائی، علاءالدین (۱۳۸۶). ترکیب در زبان فارسی (۱)، نامه فرهنگستان، ...
  • عاصی، مصطفی و ابراهیم بدخشان (۱۳۸۹). رده بندی واژه های ...
  • Anoushe, M. ۲۰۱۵, Aspect and Tens projections in the complex ...
  • ۲۰۱۸, A Revision of Persian Past Tense Inflection: A Distributed ...
  • Asi, M. & Badakhshan, E., ۲۰۱۰, Classification of compounds, Persianlanguage ...
  • Bally, Charles. ۱۹۵۰. Linguistique generate et linguistique francaise, ۲nd edition. ...
  • Bauer, L. ۱۹۸۳. English word formation, New York: Cambridge UniversityPress ...
  • Bobaljik, J. D. ۲۰۱۱. Universals in Comparative Morphology: Suppletion, Superlatives, ...
  • Booij, G. E. ۲۰۰۹. Compound Construction: Schemas or Analogy? A ...
  • Carstairs-McCarthy, A. ۲۰۰۲. An introduction to English morphology: wordsand their ...
  • Chomsky, N. ۱۹۹۵. The Minimalist Program: MIT Press ...
  • Fabb, N. ۱۹۹۸. Compounding, Handbook of Morphology, Blackwell: Oxford, ۶۶-۸۳ ...
  • Halle, M. & A. Marantz. ۱۹۹۳. Distributed Morphology and the ...
  • ۲۰۰۹. Compounding in Distributed Morphology, The Oxfordhandbook of compounding, New ...
  • Haspelmath, M. ۲۰۰۲. Understanding Morphology, London: Arnold ...
  • Katamba, F. & Stonham, J. T., ۲۰۰۶. Morphology (۲nd ed.). ...
  • Khabaz, M. ۲۰۰۷, The position of head in non-verbal compounds ...
  • Lieber, R. & Štekauer, ۲۰۰۹. The Oxford handbook of compounding, ...
  • ۲۰۱۶. The lexical semantic approach to compounding. In P. tenHacken, ...
  • Marchand, H. ۱۹۶۹. The Categories and Types of Present-Day English ...
  • Montermini, F. ۲۰۱۰. Units in compounding. In Scalise, S. Vogel, ...
  • Noyer, R. ۱۹۹۷. Feature and Affixes in Autonomous Morphological Structure, ...
  • Pahlevan nezhad, M. ۲۰۰۶, Persian compound words: A syntactic- semantic ...
  • ۲۰۱۳, Analysis of the semantic transparency and opacity incompound Noun ...
  • Sadeghi, A. ۱۹۹۱, Contemporary Persian Fiction (۱), Danesh, Year ۷, ...
  • ۱۹۹۲, Contemporary Persian Fiction (۵), Danesh, Year ۸, Issue ۷۰, ...
  • Scalise, S. Bisetto, B. ۲۰۰۹. The Classification of Compounds, In: ...
  • Shaghaghi, V. ۲۰۰۷, An Introduction to Morphology, Tehran: Samt. [InPersian]. ...
  • ۲۰۰۹. Syntax within the word. Amsterdam: John Benjamins Publishing ...
  • Siddiqi, D. ۲۰۱۴. The Morphology-Syntax Interface. In: Carnie, A. Y. ...
  • Spencer, A. ۲۰۰۲. Morphological Theory. Oxford: Blackwell ...
  • Tabatabaei, A. ۲۰۰۷, Compounding in Persian (۱), Name-ye Farhangestan, Year ...
  • ۲۰۱۵, Componding in Persian: structural study of compoundwords, Farhangestan, Asar. ...
  • نمایش کامل مراجع