دین مسئله: نمونه ای از کلام انفعالی و تدافعی زردشتیان

  • سال انتشار: 1398
  • محل انتشار: دوفصلنامه پژوهش های ایرانشناسی، دوره: 9، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_JISUT-9-2_005
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 261
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

حمیدرضا دالوند

استادیار پژوهشکده زبان شناسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

در روزگار فرمانروایی محمد ولی میرزا در یزد، در حدود سال­های ۱۲۳۸ـ۱۲۴۳ ه.ق.، زردشتیان به کفر و بی­دینی متهم شدند و سرانجام با پادرمیانی شاهزاده قاجار پرسش­هایی درباره اساس دین از آنان پرسیده شد و به این شیوه، حقانیت دینی آنان اثبات شد و از اتهام پاک شدند. موبد خدابخش پور موبد فرود، دستور کیخسرو  پور دستورخدابخش و هیربد جاماسب کسانی بودند که پرسش­ها را پاسخ دادند. این رویداد مهم سبب شد تا جامعه زردشتی به تنظیم و تدوین پرسش و پاسخ­های یادشده بپردازد و آن­ها را ماندگار سازد. هیربد خدابخش پسر هیربدجاماسب مبارکه آن­ها را در رساله­ای به نام دین مسئله در سال ۱۲۰۷ یزدگردی به نظم کشید که نسخه­ای از آن به شماره ۳۵۸، در مجموعه مانکجی کتابخانه کاما نگاهداری می­شود. این رساله، به سال ۱۳۱۸ یزدگردی قدیمی / ۱۹۴۹ م.، به کوشش سروش آذرمی فرزند تیرانداز در بمبئی به چاپ رسید. کلام تدافعی و بیان انفعالی عقاید زردشتیان بخش چشمگیری از متون زردشتی به فارسی را در بر می­گیرد. این متن­ها با رساله معروف علمای اسلام در حدود ۶۰۰ یزدگردی آغاز می­شوند. پدیدآوردگان متون یادشده کوشیده­اند دیانت زردشتی را به گونه­ای معرفی کنند که گویی تفاوتی با اسلام ندارد. در این گفتار، مفهوم کلام انفعالی و تدافعی بر مبنای رساله مورد اشاره بررسی و معرفی می­شود.

کلیدواژه ها

زردشتیان, کلام زردشتی, متون زردشتی فارسی, کلام انفعالی و تدافعی, رساله دین مسئله

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.