فیلولوژی و سنت فیلولوژیک در شرق شناسی آلمانی زبان (دوره اسلامی)
- سال انتشار: 1399
- محل انتشار: دوفصلنامه پژوهش های ایرانشناسی، دوره: 10، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_JISUT-10-2_006
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 1063
نویسندگان
دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران، تهران، ایران.
دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران، تهران، ایران.
چکیده
فیلولوژی به معنای مطالعه فرهنگ از خلال زبان و توجه به خصلت زبانی فرهنگ است. روش فیلولوژی از قرن هجدهم بخش عمده ای از شرق شناسی اروپایی را در برمی گیرد. توجه به زبان های شرقی از مطالعات کتاب مقدس آغاز شد، فیلولوژی به تدریج مسیر خود را از الهیات جدا کرد و به روشی برای فهم زبان و متون شرقی تبدیل شد. نیاز به یادگیری عربی (و سایر زبان های شرقی) تاسیس مدارسی را در اروپا موجب شد نخست در فرانسه و سپس در آلمان، آلمانی زبان ها برخلاف همکاران اروپایی خود رویکرد استعماری و سیاسی به مشرق زمین نداشتند و وجه تمایز آنها همین تکیه بر روش فیلولوژیک است. در این مقاله، پس از گذری کوتاه بر شرق شناسی و بیان نقاط عطف ایرانشناسی در آلمان، سنت دانشگاهی فیلولوژی تشریح شده است. سپس اهمیت روش فیلولوژی در دو سنت مهم شرق شناسی آلمان (رمانتیک و فیلولوژیک) بازنموده شده است. سنت رمانتیک بیشتر بر ترجمه متون شرقی تکیه دارد و فیلولوژی را به عنوان ابزاری برای بهبود کیفیت ترجمه میخواهد. سنت فیلولوژیک در پی بازسازی تاریخی متن و زبان است و خط سیر منظمی را دنبال میکند. اهمیت روش فیلولوژی متن مداری و توجه به بافت متن است. فیلولوژی کلاسیک منابعی غنی از فرهنگ لغات تا فهرست های نسخ و تصحیح های دقیق فراهم آورده است. در این سنت هم تحلیل کتاب مقدس مسلمانان و بازسازی بافت آن نقش محوری داشته است. اهمیت سنت فیلولوژیک در بررسی متن مقدس کنار گذاشتن مفهوم تقدس است که امکان تحقیق در بافت و جزییات متن و نیز پرسش از گوینده آن را فراهم میکند. این مقاله به تبارشناسی فیلولوگ های آلمانی و ردهبندی خدمات ایشان در سطوح ترجمه، فهرست نویسی و تصحیح متون فارسی (و عربی) می پردازد و روند تکامل آن را از نسل اول شاگردان دوساسی (فرایتاگ، فلوگل و فلیشر) تا دوره طلایی شرق شناسی آلمان در قرن بیستم (ریتر و مایر) نشان می دهد. تمرکز مقاله بر تصحیح متون عرفانی و اسلامی و اقدامات شرقشناسان آلمانی زبان در این حوزه است.کلیدواژه ها
سنت رمانتیک, بافت, نسخه خطی, فهرست, کتاب مقدساطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.