آیا منات، لات و عزی، بنات الله هستند؟

منات، لات و عزی از شمار آن دسته از انگاره های جاهلی هستند که در قرآن کریم ذکر شده اند و در طی تاریخ، توجه قرآن پژوهان از طیف های مختلف را به خود جلب کرده اند. در حالیکه انگاره رایج در مورد ایشان، شناسایی این خدایان جاهلی به مثابه بنات الله یا دختران خداوند است؛ در غالب قریب به اتفاق منابع متقدم اسلامی چنین ماهیت دهی مشاهده نمی شود و حتی بنات الله به ملائکه تصریح گردیده اند. در این مطالعه بناست به بررسی ماهیت این الهگان و ارتباط ایشان با انگاره بنات الله بپردازیم و با نظر به منابع پیشاقرآنی و همچنین آیات قرآن کریم، یک بازخوانی انتقادی از منابع متقدم اسلامی انجام دهیم. مهم ترین سوالات ما عبارتند از: منات، لات و عزی در منابع متقدم اسلامی، منابع پیشاقرآنی و قرآن کریم چه کسانی هستند و چگونه معرفی شده اند؟ ارتباط این خدایان جاهلی با انگاره «بنات الله» در هریک از این منابع چیست؟ اقوال نویسندگان نخستین اسلامی چه کمکی به درک ماهیت این الهگان می کند؟ یافته های پژوهش حاکی از آن است که هرچند در قرآن کریم و منابع پیشاقرآنی صراحتی در تعریف الهگان عربی به مثابه بنات الله مشاهده نمی شود اما با نظر به تناقضات و اختلافات موجود در منابع متقدم اسلامی، می توان وجود این ارتباط را در میان اعراب جاهلی محتمل دانست.

کلیدواژه ها:

انگاره بنات الله ، الهگان عربی ، فرشتگان ، غرانیق العلی ، تفسیر تاریخی ، شواهد باستانی ، منابع متقدم اسلامی