روابط هدایت الله خان فومنی (گیلانی) با حکومت مرکزی (۱۱۷۰-۱۲۰۰ق/۱۷۵۷-۱۷۸۶م)

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: فصلنامه پژوهش های علوم تاریخی، دوره: 12، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_JHSS-12-2_003
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 1003
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محسن رحمتی

استاد گروه تاریخ دانشگاه لرستان

فرزاد خوش آب

دانشجوی دکترای تاریخ ایران دوره اسلامی دانشگاه لرستان

تقی اصغری

دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ ایران دوره اسلامی دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

سرزمیـن گیلان، به واسطه موقعیت جغرافیایـی اش، از ورود اسلام تا صفویه، همواره تحت فرمان خاندان­های حکومتگر محلی بوده و معمولا زیر سلطه مستقیم حکومت مرکزی قرار نداشت. این روند تا پیش از روی­کار آمدن صفویـان هم­چنان ادامه پیـدا کرد. فقط در دوره صفوی، شاه­عباس اول (حک: ۹۹۶-۱۰۳۸ق/۱۵۸۸-۱۶۲۹م) با بسط نفوذ و سلطه حکومت مرکزی در گیلان، بساط حکومت های محلی آن را در هم پیچید. از آن پس، امور گیلان توسط کارگزاران و حکمرانان منصوب از طرف حکومت مرکزی اداره می­شد. در دوره کریم­خان زند (حک: ۱۱۶۳-۱۱۹۳ق/۱۷۵۰-۱۷۷۹م.) نیز هدایت­الله­خان به حکومت آن ایالت منصوب شد ولی به واسطه علل و عوامل مختلف رابطه او با حکومت مرکزی تغییر یافت. این پژوهش با روش توصیـفی تحلیـلی، بـرای ارائه پاسـخ­ به این سـوال تنظیـم شده است که روابط هدایت­الله­خان گیلانی با حکومت مرکزی چرا و چگونه تغییر یافت؟ یافته­های این پژوهش نشان می­دهد که  روابط هدایت­الله­خان با حکومت مرکزی تحت تاثیر عواملی همچون ضعف حکومت مرکزی، توان­یابی نظامی حاکم گیلان، برقراری روابط سیاسی و اقتصادی با حکومت­های هم­جوار متغیر و تابع شرایط بود. حاکم گیلان با توسل به اقدامات سیاسی، نظامی و اقتصادی و سرکوب خوانین محلی  در صدد تلاش برای حفظ موجودیت خود و افراد تحت سرپرستی اش، در مقابل حکومت مرکزی و دیگر مدعیان سیاسی قدرت بود.

کلیدواژه ها

گیلان, حکومت مرکزی, کریم خان, هدایت الله خان, آقامحمدخان قاجار, قاجار, زندیه

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.