بررسی نقش و کارکرد امامزاده ها در تحول تاریخی شیعه در ایران پیش از صفویه با تاکید بر امامزاده های شیراز و یزد

فرزندان و نواده گان امامان شیعه برای به دست آوردن امنیت و موقعیت اجتماعی و تبلیغی به ایران مهاجرت کردند و به مرور زمان بر تعدادشان افزوده گشت. ایرانیان آنان را به سبب انتساب به رسول الله(ص) با اشتیاق پناه دادند. منزلت اجتماعی امامزاده ها نه­تنها به دلیل انتساب به آن حضرت و سفارش قرآن به دوستی اهل بیت بود بلکه کارکرد علمی و فرهنگی آنان در ایران و در اختیار داشتن مقامات اجتماعی مثل شیخ­الاسلام، نقابت، وزارت و دبیری، اداره دارالسیاده و متولی قبور عرفا و امامزادگان و موقوفات آنها بر منزلت آنها افزود. ایرانیان پس از فوت یا قتل یکی از امامزادگان، آرامگاهی بر سر مزارشان می­ساختند و به زیارت آن می رفتند. ایرانیان با ساخت امامزاده و تزیین آن به اقسام هنرها، عشق و محبت خود را نسبت به خاندان رسول الله(ص) ابراز کردند. این مقابر کارکردهای اجتماعی، علمی و فرهنگی و اقتصادی بر انگاره تاریخی تشیع در ایران پیش از صفوی داشتند و عاملی برای گسترش عقیده اسلامی و دوستی اهل بیت و تشیع بودند. این مقاله برآنست تا با شیوه توصیفی و تحلیلی متکی بر اسناد وقفی و آثار معماری و تاریخ های محلی، به این سوال پاسخ دهد که امامزاده ها در انگاره تاریخی شیعه در ایران پیش از صفویه در شیراز و یزد چه نقشی داشتند؟ فرضیه مقاله آنست که: امامزادگان در گسترش و غنای فرهنگ تشیع در ایران پیش از صفویه در شیراز و یزد نقش مهمی داشتهاند.

کلیدواژه ها:

امامزاده ، خاندان پیامبر ، تشیع ، ایران ، صفویه ، شیراز ، یزد