میثم قدوسی - دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب، دانشگاه تربیت مدرس
سعید مرید - استاد گروه منابع آب، دانشگاه تربیت مدرس
مجید دلاور - استادیار گروه منابع آب، دانشگاه تربیت مدرس

بررسی روند سری زمانی متغیرهای هواشناسی می­تواند بیانگر نقش عوامل اقلیمی در تغییرات شرایط هیدرولوژیکی منابع آب باشد. در این زمینه روش­های آماری ابزار مفید و کارآمد به شمار می­آیند. اما برای ارزیابی و کمی­سازی میزان این تاثیر لازم است تا روند موجود در این سری­ها حذف و سری بدون روند مورد استفاده قرار گیرد. در این مطالعه دو روش روندزدایی شامل روش مبتنی بر شیب خط و روش مبتنی بر سری فوریه در مورد سری­های زمانی دما و بارش سالانه در حوضه آبریز آجی­چای بکار گرفته شدند. کارآیی این روش­ها بر اساس مقایسه میانگین بلند مدت بارش و دمای حوضه قبل و بعد از روندزدایی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تحلیل روند وجود رفتار عمومی یکسان را برای بارندگی نشان نداد، اما روند عمومی دما در حوضه افزایشی بود. نتایج روندزدایی نیز حاکی از عملکرد و کارآیی نامناسب هر دو روش بود. در روش اول تفاوت ارقام قبل و بعد از روندزدایی زیاد و در روش دوم اصلا تفاوتی نداشتند. برای حل این مشکل روشی ترکیبی در تحقیق پیشنهاد شد که در آن ابتدا با کمک شیب خط تایل- سن و تنها در سال­های بعد از وقوع روند به انجام می­رسد که نتایج منطقی­تری حاصل شد. این روش، میانگین بلند مدت بارندگی حوضه را بعد از روندزدایی از ۳۲۸ به ۳۳۹ میلی متر و دمای آن را از ۱۱ به ۶/۱۰ درجه سانتی گراد تغییر می­دهد.

روند, روندزدایی, دما, بارش, سری زمانی