آرتمیس رودری - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز
شاهرخ زندپارسا - دانشیار بخش مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز

شاخص سطح برگ (LAI) و ضریب خاموشی (K) گیاه گندم از عوامل مهم در برآورد تابش خورشیدی رسیده به آن می باشند. ضریب خاموشی گندم در تحقیقات زیادی در مقیاس روزانه اندازه گیری شده که در بازه های زمانی کوچکتر قابل استفاده نیست. همچنین زاویه تابش خورشید در ساعات مختلف روز متغیر بوده و می بایست جهت برآورد مناسبی از رشد و عملکرد گیاه گندم، تغییرات آن را به همراه ضریب خاموشی در مقیاس ساعتی (SH) در مدل ها در نظر گرفت. به منظور برآورد SH، آزمایشی مزرعه ای در سه تکرار در زمستان ۱۳۸۸ و بهار ۱۳۸۹ در دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز صورت گرفت. جهت اندازه گیری تابش رسیده به سطح زمین از اختلاف تابش سنج موجود در ایستگاه هواشناسی و تابش سنج لوله ای قرار داده شده در زیر پوشش گیاهی استفاده شد. نتایج نشان داد که LAI با رشد گیاه افزایش می یابد و حداکثر آن در ۱۷۴روز بعد از کاشت برابر ۸۹/۴ بوده و به مدت ۲۱ روز مقدار آن ثابت می ماند. تابش خورشیدی ساعتی رسیده به گیاه گندم با استفاده از اختلاف بین تابش خورشیدی در بالای پوشش گیاهی و سطح زمین اندازه گیری و با یک معادله نمایی بر اساس LAI، SH و زاویه ارتفاع خورشیدی برآورد گردید. مقادیر حداقل و حداکثر SH در محدوده ی LAI از ۸/۱ تا مقدار حداکثر آن، به ترتیب برابر ۰۶۴/۰ و ۴۱/۰ برآورد گردید.

تابش خورشیدی دریافتی, شاخص سطح برگ, ضریب خاموشی, گندم