کاربرد و ارزیابی پیوند آب، غذا و انرژی (نکسوس) در مدیریت شبکه های آبیاری مطالعه موردی شبکه آبیاری زایندهرود

دیدگاه پیوند آب، غذا و انرژی گام مهمی در ارزیابی جامع سیاست های مدیریت منابع آب، می باشد. هدف از انجام این پژوهش، ارائه روشی به منظور تجزیه و تحلیل رابطه آب، غذا و انرژی در زنجیره تولید محصول در سطح شبکه های آبیاری و ارزیابی کمی آن است. با استفاده از روش پیشنهادی و با توجه به مصرف آب و انرژی، دو شاخص بهره وری آب و بهره وری انرژی پیشنهاد شده است. بر اساس این شاخص ها یک شاخص ترکیبی پیوند آب، غذا و انرژی نیز پیشنهاد شده است. این تحقیق بر روی شبکه های آبیاری واقع در حوضه آبریز زاینده رود در استان اصفهان انجام شده است. از مدل ارزیابی و برنامه ریزی منابع آب (WEAP) به منظور شبیه سازی شرایط تخصیص منابع و مصارف حوضه استفاده شده است. سناریوهای مختلفی برای منابع آب موجود، مصارف انرژی و الگوی کشت مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. با در نظرگرفتن شاخص بهره وری نرمال شده آب مصرفی به تنهایی، بهترین سناریو، کاهش ۲۰ درصدی آورد رودخانه با حداکثر بهره وری ۵۴% برای شبکه آبیاری نکوآباد است. بر اساس شاخص بهره وری نرمال شده انرژی بهترین سناریو، انسداد چاه های غیر مجاز با حداکثر بهره وری ۴۹% برای شبکه آبیاری مهیار شمالی می باشد؛ در صورتیکه، با در نظر گرفتن شاخص ترکیبی اولویت بندی سناریوها در شبکه های مختلف تغییر کرده است. این تحقیق نشان داد که هر چند هر یک از شاخص های بهره وری به تنهایی منعکس کننده اثرات هر یک از سیاست ها در شبکه های مختلف می-باشند، اما با استناد به تنها یک شاخص نمی توان در مورد اثربخشی سیاست ها تصمیم گیری قطعی نمود. همچنین در مجموع می توان اظهار داشت که در نظر گرفتن همزمان پیوند آب، غذا و انرژی در تحلیل عملکرد شبکه های آبیاری و انتخاب سیاست های برتر امری ضروری است.

کلیدواژه ها:

بهره وری آب ، بهره وری انرژی ، پیوند آب غذا و انرژی ، شبکه های آبیاری ، نکسوس