بررسی آب مجازی و شاخص های بهره وری آب کشاورزی در محصولات عمده زراعی (مطالعه موردی: شهرستان سقز استان کردستان)

آب به عنوان کمیاب ترین نهاده کشاورزی، افزایش بهره وری آن طی چند دهه ی اخیر مورد توجه زیادی قرار گرفته است. بررسی ها بر اساس مقدار آب مجازی و شاخص های بهروری آب در محصولات کشاورزی، نیاز به پی ریزی روابطی است که نشان دهنده ی مقدار واقعی مصرف آن برای تولید محصولات باشد. پژوهش حاضر با استفاده از سه شاخص بهره وری فیزیکی و اقتصادی آب شامل CPD، BPD و ، NBPD مقدار آب مجازی محصولات زراعی منتخب (گندم آبی، جو آبی، نخود آبی، چغندرقند، سیب زمینی، گوجه فرنگی، خیار، یونجه و شبدر) در سال زراعی ۹۵-۱۳۹۴ برای شهرستان سقز استان کردستان اندازه گیری و بررسی شده است. نتایج بررسی شاخص بهره وری فیزیکی برای محصولات چغندرقند و نخود آبی به ترتیب برابر ۵/۹ و ۲/۰ کیلوگرم بر مترمکعب و به ترتیب بالاترین و پایین ترین مقادیر را دارا می باشند. همچنین نتایج بهره وری اقتصادی و خالص بهره وری این شاخص برای محصولات سیب زمینی و گوجه فرنگی به ترتیب حدود ۳۹۰۰ و ۳۹۵ تومان در مترمکعب و شاخص بهره وری خالص اقتصادی بالغ بر ۱۴۲۰ و ۱۱۰- تومان بر مترمکعب، بالاترین و پایین ترین مقادیر را به خود اختصاص داده اند. از دیگر نتایج تحقیق برای مقدار آب مجازی نشان داد، محصول نخود با ۲/۴ مترمکعب بر کیلوگرم آب مجازی بالاترین سطح آب مجازی را به خود اختصاص داده است که پایین ترین میزان بهره وری آب مجازی نیز در این محصول می باشد. در مقابل این شاخص برای محصول چغندرقند با مقدار ۱۰ کیلوگرم بر مترمکعب بالاترین مقدار بهره وری آب مجازی را در منطقه موردمطالعه داراست.

کلیدواژه ها:

آب مجازی ، بهره وری اقتصادی ، بهره وری فیزیکی ، شهرستان سقز