ارزیابی اجزای بیلان آب حاصل از مدل سطح زمین GLDAS-۲ و GLDAS-۲.۱در استان قزوین

با توجه به مشکلاتی نظیر خطای انسانی، مسائل مالی، عدم دسترسی به تمام مناطق مورد نظر و مشکلات جوی که در ثبت داده های هواشناسی وجود دارد، نیاز به مدل هایی که به وسیله تکنیک سنجش از دور مشکلات ذکر شده را حل کنند و داده های به هنگام و دقیق در اختیار کاربران قرار دهند غیرقابل انکار است. مدل سطح زمین GLDAS یک منبع اطلاعاتی مهم برای تحقیقات چرخه ی آب در جهان است. مدل GLDAS-۲ شامل دو نسخه می باشد. نسخه اول مدل GLDAS-۲.۰ است که محدوده زمانی سال های ۱۹۴۸ تا ۲۰۱۰ را پوشش می دهد. نسخه دوم مدل GLDAS-۲.۱ می باشد که از سال ۲۰۰۰ تا کنون را با ۲ ماه تاخیر پوشش می دهد. در پژوهش حاضر مدل GLDAS-۲.۰ و GLDAS-۲.۱مورد بررسی قرار گرفته اند. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی داده های دمای هوا و دمای خاک و همچنین اجزای بیلان آب شامل پارامترهای بارش، رواناب و تبخیر از سطح آب های آزاد حاصل از نسخه های ۰/۲ و ۱/۲ مدل GLDAS-۲ انجام شد. به منظور بررسی پارامترهای فوق از اطلاعات ایستگاه های سینوپتیک و هیدرومتری پراکنده در سطح استان قزوین استفاده شد. نتایج حاکی از آن بود که در ایستگاه قزوین، داده های دمای هوا و دمای خاک، بارش و تبخیر از سطح آبهای آزاد حاصل از مدل GLDAS به ترتیب با ضریب تبیین بالای ۹/۰، ۷/۰ و ۸/۰ و همچنین داده های مجموع حجم سالانه رواناب حاصل از مدل GLDAS در ایستگاه های باراجین و باغ کلایه به ترتیب با ضریب تبیین ۴۹/۰ و ۵۵/۰ همبستگی مناسبی با داده های مشاهداتی داشتند. نتایج نشان داد که در حال حاضر داده های دما، رواناب، تبخیر از سطح آب های آزاد و بارش( به جز ایستگاه آوج) حاصل از مدل GLDAS-۲.۰ دقت بالاتری نسبت به داده های مدل GLDAS-۲.۱ دارند. با توجه به اینکه دقت مدل GLDAS در منطقه کوهستانی آوج کمتر از سایر مناطق می باشد لذا ممکن است دلیل آن اقلیم منطقه و ارتفاع از سطح دریای(۹/۲۰۳۴) بیشتر آن نسبت به سایر مناطق باشد. در نهایت با توجه به دقت کم داده های رواناب حاصل از مدل GLDAS، استفاده از آن به منظور برآورد حجم رواناب سیلاب، پیشنهاد نمی شود.

کلیدواژه ها:

بارش ، تبخیر از سطح آبهای آزاد ، دما ، رواناب ، مدل سطح زمین (GLDAS)