یونس شخمگر - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
عبد االه درزی نفت چالی - عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
سید یوسف موسوی طغانی - کارشناس آموزش، گروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

نظام فشرده بوم شناختی کشت برنج (SRI)، یکی از روشهای مدیریت مزرعه است که ضمن کاهش مصرف نهاده ها اعم از بذر، آب آبیاری، کودها و سموم شیمیایی، باعث افزایش عملکرد میشود. با توجه به اهمیت اقتصادی برنج، این پژوهش با هدف ارزیابی تاثیر شیوههای آبیاری و سن بوته بر عملکرد و اجزای عملکرد برنج در نظامهای رایج و بومشناختی در قالب طرح کرتهای خردشده با دو مدیریت آبیاری در سه سطح (A۱: غرقاب، A۲: اشباع و A۳: کم آبیاری) و سن بوته در دو سطح (B۱: ۳۹ روز، B۲: ۴۶ روز) با سه تکرار مورد آزمایش قرار گرفت. تیمارهای ترکیبی A۱B۲ و A۳B۱ به ترتیب مربوط به روند رایج و نماینده شیوه بوم شناختی و سایر تیمارها بهعنوان حد واسط مورد مقایسه قرار گرقتند. میانگین تعداد پنجه در هر کپه در نظام غرقاب (۸۵/۳۷) بیشتر از سایر تیمارها (اشباع: ۷۳/۳۰ و کم آبیاری: ۲۸/۲۷) بود. کمترین مقدار عملکرد بیولوژیک در تیمار کمآبیاری (۶/۱۲۷۶۴ کیلوگرم در هکتار) و بیشترین مقدار آن در نظام غرقاب (۱۵۳۱۳ کیلوگرم در هکتار) مشاهده گردید. مقایسه میانگین تعداد پنجه در هر کپه مشخص نمود که کمترین و بیشترین تعداد پنجه در هر کپه به ترتیب مربوط به سن ۴۶ روز (۴۴/۳۱) و سن ۳۹ روز (۴۸/۳۲) بود. میزان آب مصرفی در تیمار کم آبیاری حدود ۴۲ درصد کمتر از تیمار غرقاب و بهره وری آب آن ۶۳/۰ کیلوگرم بر مترمکعب بود. بر اساس نتایج، جهت افزایش تولید برنج و صرفه جویی در مصرف آب، استفاده از تیمارهای بوم شناختی (کم آبیاری و سن ۳۹ روز) توصیه می شود.

آبیاری غرقابی, شالیزار, کشاورزی پایدار, کم آبیاری