کاربرد مدل هیدرواکونومیک در بررسی سناریوهای قیمت آب کشاورزی و اثرهای بین بخشی آنها (مطالعه موردی: شبکه های آبیاری پایاب سد زاینده رود)

بررسی اثرات تغییر قیمت آب کشاورزی به عنوان یک سناریوی مهم اقتصادی در مدیریت تقاضای آب کشور محسوب می شود. این در حالی است که اعمال هر سیاستی در این بخش، اثرهای بین بخشی (اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی) دارد. شناسایی این آثار می تواند اطلاعات مناسبی را در جهت تعیین قیمت بهینه برای این نهاده مهم در اختیار مدیران و سیاستگذاران بخش مذکور قرار دهد. در این مقاله، با استفاده از مدل هیدرواکونومیک، شرایط موجود اقتصاد کشاورزی شبکه های آبیاری شش گانه پایاب سد زاینده رود در سال پایه زراعی ۱۳۹۳-۹۴ شبیه سازی گردید و در راستای تخصیص بهینه آب، اثر سناریوهای منتخب قیمت آب در شبکه های آبیاری مذکور بر شاخص های اقتصادی، اجتماعی و زیست-محیطی مورد آزمون قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که اثر سناریوهای منتخب (افزایش قیمت آب آبیاری) بر شاخص های درآمد تولیدکنندگان، اشتغال بخش کشاورزی و مصرف آب کاهشی و بر شاخص تعادل انرژی ثابت و یا افزایشی می باشد. در نهایت، و با در نظر گرفتن درجه اهمیت و رتبه بندی آثار بین بخشی سناریوهای منتخب، قیمت آب در شرایط فعلی (بر مبنای قانون تثبیت آب بهای زراعی) به عنوان قیمت مناسب در شبکه های آبیاری نکوآباد، مهیار و جرقویه و برخوار (به ترتیب ۲۲۵، ۱۹۵ و ۲۰۵ ریال بر متر مکعب) انتخاب شد. ضمنا، این مهم در شبکه های آبیاری آبشار، رودشت و سنتی، معادل ارزش اقتصادی آب (به ترتیب ۳۲۴۹، ۳۰۰۲ و ۳۴۳۸ ریال بر متر مکعب) به دست آمد.

کلیدواژه ها:

مدل هیدرواکونومیک ، مدل اقتصادی ، مدل منابع آب ، روش TOPSIS