بهنام حبیب زاده آذر - دانشجوی دکتری مهندسی آبیاری زهکشی، گروه مهندسی آب، دانشگاه ارومیه، ایران
کامران زینال زاده - استادیار گروه مهندسی آب، پژوهشکده مطالعات دریاچه ارومیه، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
سینا بشارت - استادیار گروه مهندسی آب، دانشگاه ارومیه، ایران

توزیع رطوبتی خاک حاصل از آبیاری کوزه­های رسی با فشار­های منفی مختلف و آبیاری قطره­ای در اراضی کشاورزی دشت ارومیه بررسی گردید. این تحقیق بر روی ۴ خط آبیاری (۴ تیمار)، ۳ خط آبیاری کوزه­ای با فشارهای ۰، ۵- و ۱۵- سانتی­متر و ۱ خط آبیاری قطره­ای انجام شد. رطوبت خاک در هر خط آبیاری کوزه­ای برای ۳ کوزه (۳ تکرار) در موقعیت­های ۱۵ ، ۳۰ و ۴۵ سانتی­متری از مرکز کوزه­ها و ۶ عمق ۱۰ ، ۲۰ ، ۳۰ ، ۴۰ ، ۶۰ و ۱۰۰ سانتی­متری، با TDR-PR۲ در یک دوره ۴ روزه اندازه­گیری گردید. در خط آبیاری قطره­ای، برای ۳ قطره­چکان در شرایط مشابه اندازه­گیری­ها انجام شد. بافت خاک براساس سیستم USDA، Clay Silt Loam طبقه­بندی گردید. همچنین، الگوی رطوبتی خاک حاصل از کوزه­ها و قطره­چکان­ها توسط مدل دوبعدی HYDRUS شبیه­سازی شد. تحلیل آماری اختلاف معنی­داری بین مقادیر رطوبت خاک در خطوط آبیاری نشان داد. نتایج مدل شبیه­سازی نشان داد الگوی رطوبتی شبیه­سازی و اندازه­گیری شده در تطابق خوبی با یکدیگر بودند. نتایج مدل­سازی ثابت کرد که با کاهش فشار منفی در کوزه­ها، مدل شبیه­سازی مقادیر کم­تری برآورد می­کند. مقادیر رطوبت خاک در خط فشار ۱۵- سانتی­متر و آبیاری قطره­ای به ترتیب کم­ترین و بیش­ترین مقادیر بودند. این تحقیق می­تواند در طراحی بهینه یک روش آبیاری کوزه­ای با فشارهای منفی در مناطق خشک و نیمه­خشک که با بحران آب مواجه­اند موثر واقع گردد.

آبیاری کوزه ای, آبیاری قطره ای, الگوی رطوبتی, شبیه سازی, فشار منفی, هایدروس