امین سالم نیا - دانشجوی دکتری سازه های آبی، دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.
رامین فضل اولی - گروه مهندسی آب، دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
مهدی قمشی - استاد گروه سازه های آبی، دانشکده مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران اهواز.

با تغییرات اقلیمی رخ داده در دنیای امروز و وقوع بارش­های شدید، وقوع سیلاب های متعدد در اقصی نقاط جهان افزایش چشمگیری داشته است. از طرف دیگر شکست سدهای مخزنی نیز باعث به وجود آمدن سیلاب­های شدیدی می گردد. با توجه به جایگاه سدهای مخزنی که معمولا در بالادست شهرهای بزرگ و پرجمعیت واقع شده اند، سیلاب ناشی از شکست آن ها موجب بروز خسارات جبران ناپذیری می گردد. محاسبه سرعت و حداکثر ارتفاع سیلاب و اندازه گیری زمان رسیدن آن به مناطق مهم در پایین دست می تواند به حداقل رساندن خسارات ناشی از سیلاب و آمادگی جهت آن کمک چشمگیری نماید. به علاوه با توجه به ساختگاه سدهای مخزنی که در مناطق کوهستانی می باشد، اثر وجود قوس در مسیر جریان بر سرعت حرکت سیلاب از اهمیت چشمگیری برخوردار است. در این پژوهش به بررسی اثر سطح آب بالادست و پایین دست بر روی سرعت و ارتفاع حرکت تک موج حاصل از شبیه سازی شکست سد در یک کانال قوسی ۹۰ درجه ملایم پرداخته شده است. اندازه گیری سرعت و ارتفاع سیلاب حاصل از شکست سد در تحقیق نشان می دهد در زاویه صفر درجه، در فاصله کم­ترین تا بیش­ترین مقدار نسبت سطح پایاب به سر آب، مقادیر سرعت ۳۳ درصد کاهش، در زاویه ۴۵ درجه، ۵۸ درصد کاهش، در زاویه ۹۰ درجه، ۵۷ درصد کاهش و در زاویه ۱۰۵ درجه ۶۲ درصد کاهش سرعت موج، اندازه گیری شده است. به علاوه نتایج این تحقیق نشان داد حداکثر ارتفاع سیلاب در مسیر یک قوس در زوایای ۲۵ تا ۳۵ درجه رخ داده و پس از آن کاهش چشمگیری پیدا می کند.

روندیابی سیلاب, سرعت موج, سطح آب بالادست, سطح آب پایین دست, شکست سد