بهروز هادی زنوز
محمدرضا فرزین
علی عرب مازار یزدی - دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی

در مقاله حاضر، قابلیت کاربرد الگوهای رشد درونزا در اقتصاد ایران با استفاده از دو نوع الگو، یکی مبتنی بر سرمایه های فیزیکی و انسانی (AK) و دیگری مبتنی بر پژوهش و توسعه (R;D) مورد آزمون قرار گرفته است. برای آزمون این الگوها از آزمون سریهای زمانی استفاده شده است. متغیر وابسته در این بررسیها، نرخ رشد محصول ناخالص در دوره (۱۳۳۸-۱۳۷۲) است. این نرخ، هر چند طی زمان بسیار پر نوسان بوده، لیکن ماناست. برای آزمون مدل AK یک بار از متغیر توضیحی نسبت سرمایه گذاری به محصول ناخالص داخلی، و بار دیگر، از متغیر نسبت سرمایه گذاری در ماشین آلات به محصول ناخالص داخلی استفاده شده است. نتایج آزمون آماری، بیانگر آن است که هر دو متغیر فوق نامانا می باشند. بنابراین، از آنجا که نمی توان روند یک متغیر مانا را به کمک متغیرهای نامانا توضیح داد، کاربرد مدل Ak در اقتصاد ایران مردود شمرده می شود. در مدل R;D متغیر توضیحی، عبارت بوده است از نسبت کارکنان علمی، فنی و تخصصی به کل شاغلان. آزمون این سری زمانی نیز بیانگر نامانا بودن آن است. بنابراین، به دلایل پیشگفته، این مدل نیز در اقتصاد ایران نمی تواند کاربرد داشته باشد.