ورود
مقالات فارسیISIکنفرانسهاژورنالها

تحلیل فضایی تغییرات اندازه شهر با میزان آسیب پذیری اجتماعی؛ مطالعه موردی: شهرهای با بیش از ۱۰ هزار نفر جمعیت در ایران

محل انتشار: فصلنامه برنامه ریزی فضایی(جغرافیا)، دوره: 9، شماره: 3
سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 229

فایل این مقاله در 23 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:
https://civilica.com/doc/1209624

شناسه ملی سند علمی:

JR_SPPL-9-3_001

تاریخ نمایه سازی: 25 اردیبهشت 1400

چکیده مقاله:

طرح مسئله: امروزه بیشتر کشورهای جهان با گسترش پدیده شهرنشینی مواجهاند. در هر سیستم شهری، شهرهایی با اندازه های مختلف و کارکردها و مشخصات متفاوت وجود و هریک از این شهرها میزانی از آسیب پذیری اجتماعی را دارند. آسیب پذیری آنها بسته به سیستم های اجتماعی و اقتصادی متفاوت است و هرگونه تغییر در این سیستم ها آسیب پذیری اجتماعی را کاهش یا افزایش می دهد. هدف: پژوهش حاضر ازنظر هدف، کاربردی است که با روش توصیفی - تحلیلی مبتنی بر اطلاعات کتابخانه ای و آماری انجام شده است. روش: این پژوهش نخست با استفاده از روش تحلیل عاملی، میزان آسیب پذیری اجتماعی را در همه شهرهای با بیش از ۱۰ هزار نفر جمعیت در ایران بررسی می کند. در این پژوهش تمام شهرها با توجه به جمعیتشان در ۷ طبقه تقسیم بندی شدند و میزان آسیب پذیری در هر طبقه جمعیتی مشخص شد. در مرحله بعد رابطه اندازه شهر و میزان آسیب پذیری اجتماعی در قالب یک نمودار به نمایش درآمد. در گام بعدی نتایج به دست آمده با نرم افزار GIS به صورت تحلیل فضایی درآمد. نتایج: نتایج نشان داد معیار اجتماعی - اقتصادی بیشترین تاثیر را بر افزایش میزان آسیب پذیری اجتماعی دارد. پس از آن به ترتیب معیارهای امکانات و تسهیلات و کالبدی بیشترین تاثیر را بر افزایش آسیب پذیری اجتماعی داشته اند. همچنین با افزایش جمعیت، میزان آسیب پذیری اجتماعی نیز افزایش می یابد. با توجه به این موضوع که پرجمعیت ترین شهرهای ایران در قسمت های غربی و مرکزی آن هستند، همچنین مشخص شد آسیب پذیرترین شهرهای کشور نیز در قسمت غربی و مرکزی آن واقع شده اند. باید به این نکته توجه داشت که آسیب پذیری منتج از تمام عوامل موثر است؛ نمی توان این موضوع را به صورت تک بعدی و توجه صرف به یک معیار بررسی کرد و برای رسیدن به هدف کاهش آسیب پذیری، توجه به تمامی این معیارها ضروری است تا از بروز فاجعه انسانی در کشور جلوگیری شود.

کلیدواژه ها:

آسیب پذیری اجتماعی ، اندازه شهر ، طبقات جمعیتی ، تحلیل عاملی ، شهرهای با بیش از ۱۰ هزار نفر جمعیت

نویسندگان

سیدعباس رجائی

استادیار، گروه جغرافیای انسانی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

کرامت الله زیاری

استاد تمام، گروه جغرافیای انسانی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

سعید زنگنه شهرکی

استادیار، گروه جغرافیای انسانی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

محمد سینا شهسواری

کارشناس ارشد، گروه جغرافیای انسانی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • تحلیل فضایی آسیب پذیری اجتماعی خانوارها دربرابر زلزله (مطالعه موردی: منطقه ۶ شهر تهران) [مقاله ژورنالی]
  • احدنژاد، محسن، روستایی، شهریور و کاملی فر، محمدجواد، (۱۳۹۴)، ارزیابی ...
  • احدنژاد، محسن، زلفی، علی، نوروزی، محمدجواد و جلیلی، کریم، (۱۳۹۰)، ...
  • جعفری، فیروز، (۱۳۹۴)، ارزیابی آسیب پذیری اجتماعی ـ فیزیکی دربرابر ...
  • روستایی، شهریور و معبودی، محمدتقی، (۱۳۹۴)، تحلیل فضایی آسیب پذیری ...
  • فتحی، الهام، (۱۳۹۴)، روند شهرنشینی در ایران، ماهنامه آمار، دوره ...
  • فروغی، سلیمان، (۱۳۸۹)، ارزیابی آسیب پذیری اجتماعی بافت قدیم شهرها ...
  • قانونی، حسین، (۱۳۹۱)، تحلیل تاثیر پراکنده رویی شهری بر آسیب ...
  • قدیری، محمود، رکن الدین افتخاری، علیرضا، (۱۳۹۲)، رابطه ساخت اجتماعی ...
  • کوهساری، محمدجواد، (۱۳۸۸)، برنامه ریزی به منظور کاهش آسیب پذیری ...
  • ملکی، سعید، مودت، الیاس و فیروزی، محمدعلی، (۱۳۹۳)، ارزیابی و ...
  • ارزیابی آسیب پذیری اجتماعی نواحی شهری در برابر زلزله با استفاده از مدل ELECTRE (مطالعه موردی: ابهر) [مقاله ژورنالی]
  • Armaş, I., & Gavriş, A., (۲۰۱۶). Census-based Social Vulnerability Assessment ...
  • Armaș, I., & Gavriș, A., (۲۰۱۳). Social vulnerability assessment using ...
  • Bakhtiari, B.A., (۲۰۱۴). Country Report： The islamic republic of Iran ...
  • Bara, C., (۲۰۱۰). Factsheet: Social Vulnerability to Disasters, Center for ...
  • Basu, R., & Bazaz, B., (۲۰۱۴). Assessing climate change risks ...
  • Bergstrand, K., Mayer, B., Brumback, B., & Zhang, Y., (۲۰۱۵). ...
  • Birkmann, J., (۲۰۰۶). Measuring Vulnerability to Natural Hazards: Towards Disaster ...
  • Birkmann, J., (۲۰۰۷). Risk and vulnerability indicators at different scales: ...
  • Bogardi, J.J., Villagrán, J.C., Birkmann, J., Renaud, F., Sakulski, D., ...
  • Borden, K., Schmidtlein, M., Emrich, C., Piegorsch, W., & Cutter, ...
  • Chin-Cheng, W., Hao-Tang, J., Kuo-Huan, T., Heng-Chieh, T., Meng-Tsung, L., ...
  • Chunliang, X., Lin, C., Wei, S., & Wei, W., (۲۰۱۱). ...
  • Cutter, S.L., Boruff, B.J., & Shirley, W.L., (۲۰۰۳). Social vulnerability ...
  • Cutter, S.L., & EMRICH, C.T., (۲۰۰۶). Moral Hazard, Social Catastrophe: ...
  • Cutter, S.L., Emrich, C.T., Webb, J.J., & Morath, D., (۲۰۰۹). ...
  • De Loyola Hummell, B.M., Cutter, S.L., & Emrich, C.T., (۲۰۱۶). ...
  • Diagne, K., Lavell, A., Leon, E., Lerise, F., Macgregor, H., ...
  • Emrich, C. T., (۲۰۰۵). Social Vulnerability in US Metropolitan Areas : ...
  • Fekete, A., (۲۰۰۹). Validation of a social vulnerability index in ...
  • G. Jones, B., & Kandel, W. A., (۱۹۹۲). Population growth, ...
  • Highfield, W., Peacock, W.G., & Van Zandt, S., (۲۰۱۴). Mitigation ...
  • Hochrainer, S., & Mechler, R., (۲۰۱۱). Natural disaster risk in ...
  • Holand, I., Lujala, P., & Rod, J. K. (۲۰۱۱). Social ...
  • Huang, J., Su, F., & Zhang, P., (۲۰۱۵). Measuring social ...
  • Iglesias, A., Moneo, M., & Quiroga, S., (۲۰۰۹). Methods for ...
  • Koks, E.E., Jongman, B., Husby, T.G., & Botzen, W.J.W., (۲۰۱۵). ...
  • Lee, Y.J., (۲۰۱۴). Social vulnerability indicators as a sustainable planning ...
  • Mansur, A.V., Brondízio, E.S., Roy, S., Hetrick, S., Vogt, N.D., ...
  • Mitchell, J., (۱۹۹۹). Megacities and natural disasters: A comparative analysis, ...
  • Montgomery, M. R., (۲۰۰۸). The Urban Transformation of the Developing ...
  • Nhuan, M.T., Hien, L.T.T., Ha, N.T.H., Hue, N.T.H., & Quy, ...
  • Pandey, R., & Bardsley, D.K., (۲۰۱۵). Social-ecological vulnerability to climate ...
  • Parikh, J., Sandal, G., & Jindal, P., (۲۰۱۴). Vulnerability profiling ...
  • Philip, D., & Rayhan, I., (۲۰۰۴). Vulnerability and poverty: What ...
  • Sanderson, D., (۲۰۰۰). Cities, Disasters and Livelihoods, Risk Management, Vol ...
  • Siagian, T.H., Purhadi, P., Suhartono, S., & Ritonga, H., (۲۰۱۴). ...
  • United Nations., (۲۰۱۶). The World’s Cities in ۲۰۱۶ – Data ...
  • UNISDR., (۲۰۰۵). National report of the islamic republic of Iran ...
  • Wisner, B., Blaikie, P., Cannon, T., & Davis, I., (۲۰۰۵). ...
  • Yi Ming, W., Ying, F., Cong, L., & Hsien Tang, ...
  • www.worldbank.com ,۲۰۱۵ ...
    • نمایش کامل مراجع