فاطمه شهرکی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
حجت امامی - دانشیار، گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
امیر فتوت - دانشیار، گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
علیرضا آستارایی - دانشیار، گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

یکی از راه­های کنترل و کاهش تبخیر از خاک، استفاده از مواد اصلاح کننده می­باشد. هدف از این پژوهش، ارزیابی اثر اصلاح کننده­ها بر میزان تبخیر از خاک بود. این پژوهش در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به صورت فاکتوریل بر پایه­ی طرح بلوک­های کامل تصادفی با ۳ تکرار انجام شد. تیمارهای اعمال شده شامل مواد اصلاحی (سوپر جاذب بلور آب، ورمی­کمپوست و بقایای جو) در چهار سطح (صفر، ۰۱/۰، ۰۳/۰ و ۰۵/۰ درصد) به خاک لوم در گلدان­هایی به وزن پنج کیلوگرم ریخته شدند. با افزودن آب در مدت ۴ ماه، رطوبت خاک در حد ظرفیت زراعی ثابت نگه­داری شد. سپس مقدار تبخیر در اردیبهشت و مرداد ۱۳۹۴ در هر گلدان به صورت وزنی اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد بین تیمارهای مورد استفاده اختلاف معنی داری در میزان تبخیر وجود نداشت، اما پس از پایان اندازه­گیری تبخیر و توقف آن در هر دو ماه، سوپر جاذب کم­ترین مقدار تبخیر و هدر رفت آب و بیش­ترین مقدار رطوبت باقی مانده در خاک را دارا بود. هم­چنین افزودن اصلاح کننده­های آلی باعث افزایش میزان MWD در خاک شدند. با توجه به عدم تفاوت معنی­دار در میزان تبخیر و هزینه زیاد تهیه این مواد، کاربرد بقایای جو و ورمی­کمپوست برای کنترل میزان تبخیر توصیه می­شود.

آب خاک, بقایای جو, تبخیر, سوپرجاذب, ورمی کمپوست