علی اصغر فیروزجائیان - استادیار، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه مازندران، ایران
فاطمه غلامرضا زاده - کارشناس ارشد پژوهش علوم اجتماعی، دانشگاه مازندران، ایران

نظم اجتماعی در هر جامعه اهمیت بالایی دارد. اخلال در نظم اجتماعی هزینههای زیادی برای جامعه در پی خواهد داشت. زباله پراکنی مصداقی از بینظمی اجتماعی شهروندان، در حوزه شهروندی زیست محیطی است که در جامعه ما به مسالهای اجتماعی تبدیل شده است. هدف تحقیق حاضر تحلیل عوامل موثر بر بینظمی اجتماعی با تاکید بر زباله پراکنی است. در این تحقیق از رویکرد تلفیقی پاول استرن برای تحلیل زباله پراکنی استفاده شده است. روش تحقیق از نوع پیمایشی و ابزار جمعآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته است. جامعه آماری شامل کلیه گردشگران داخلی است که در تابستان ۱۳۹۳ وارد استان مازندران شدهاند. حجم نمونه آماری بر اساس فرمول کوکران تعداد ۳۸۵ نفر برآورد شده است. نتایج تحقیق نشان داد که رفتار زباله پراکنی با متغیرهایی چون نگرش زیست محیطی ضعیف، کنترل اجتماعی، ارزیابی منفی نسبت به زباله پراکنی، عدم احساس مسوولیت، احساس منفی نسبت به زباله، زباله پراکنی توسط دیگران، عادت، گمنامی، فقدان خدمات و عدم آگاهی زیست محیطی رابطه معناداری دارد. همچنین با توجه به مدل مسیر ارائه شده، همه این متغیرها ۳۶ درصد از تغییرات متغیر وابسته (رفتار زباله پراکنی) را تبیین کردهاند.

بینظمی اجتماعی, زباله پراکنی, هنجارهای اجتماعی, نگرش زیست محیطی, گردشگران