احمد رضایی - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه قم
سمیه خورشیدی - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه قم

پژوهش حاضر به بررسی و مقایسه دو غزل در زمینه دفاع مقدس، یکی از قیصر امین پور با نام «تقویم ها» و دیگری غزل «قسمت» از علیرضا قزوه، در چهارچوب سبک شناسی ساختاری پرداخته است. سبک شناسی ساختاری از رویکرد های جدید در سبک شناسی است که همگام با پیشرفت های زبان شناسی نوین ظهور یافت؛ این رویکرد متاثر از دیدگاه های ساختارگرای قرن بیستم و مبتنی بر این اصل است که برای دریافت سبک شناسانه یک اثر، باید اجزای آن را در ارتباط با کل سیستم بررسی کرد و هدف آن، تعیین تناسب اجزای متن با کل سازه های متن است که از طریق بررسی شکل و ساخت، به محتوا می رسد. تحلیل عناصر یک متن و تاثیر آن در محتوای شعر، باعث دقت بیشتر سبک شناس در بیان شاعر می شود. این پژوهش، به منظور بررسی سبک شناسانه دو اثر مذکور، پس از اشاره به تعاریف سبک، برشمردن مکاتب سبک شناسی و ارائه ویژگی های سبک شناسی ساختاری، به تحلیل اجزای هردو متن از لحاظ توازن ها و قاعده کاهی ها، به ارتباط و تناسب میان اجزا و محتوا پرداخته است. حاصل تحقیق نشان می دهد: الف) ساختار بیرونی و درونی دو غزل با محتوا نیز تناسب دارد؛ ب) دستگاه­های آوایی، واژگانی، نحوی و بلاغی به تاثیر عاطفی شعر کمک می کنند؛ ج) عناصری که هر دو شاعر به کار گرفته اند، با ساختار شعر مرتبط است؛ ه) احساس و لحن دو غزل با هم هماهنگ عمل می کنند.

سبک شناسی ساختاری, مقایسه, غزل, امین پور, قزوه