علیرضا پورصفر - دانشجوی کارشناسی ارشد بیماری شناسی گیاهی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران
یوبرت قوستا - دانشیار گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
محمد جوان نیکخواه - استاد گروه گیاهپزشکی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران

کپک سیاه (دوده ای) خوشه ها در گندم و جو معمولا با تغییر رنگ خوشه های این گیاهان به سیاه مشخص می شود و قارچ های مختلف ایجادکننده آن خوشه های بالغ و درحال پیرشدن را کلنیزه می کنند. به نظر می رسد کپک سیاه خوشه ها روی گیاهانی که طی بلوغ آنها شرایط رطوبتی شایع می شود یا برداشت محصول به علت شرایط رطوبتی به تاخیر می افتد و یا در بخش هایی از گیاهان به ویژه خوشه هایی که پیش از بلوغ دچار خشکیدگی می شوند توسعه بیشتری دارد. در مطالعه حاضر و با هدف شناسایی قارچ های همراه با نشانه های کپک سیاه خوشه های گندم و جو در استان های گلستان، البرز و قزوین، طی بهار و تابستان سال های ۱۳۹۳ و ۱۳۹۴ تعداد ۱۳۳ جدایه متعلق به بخش Infectoriae از جنس Alternaria جمع آوری شد. بر اساس نتایج مطالعه های ریخت شناختی و داده های حاصل از توالی های نوکلئوتیدی دو جایگاه ژنومی شامل ITS از DNA ریبوزومی هسته ای و بخشی از ژن گلیسرآلدهید-۳-فسفات دهیدروژناز (gpdh)چهار گونه A. arbusti، A. ethzedia، A. incomplexa و A. triticimaculans شناسایی شدند. هر چهار گونه شناسایی شده برای نخستین بار به عنوان گونه های همراه با نشانه های کپک سیاه خوشه های گندم و جو در دنیا گزارش می شوند. همچنین به غیراز گونه A. arbusti که قبلا از گیاهان کلم در ایران گزارش شده است سه گونه دیگر آرایه های جدیدی برای بیوتای قارچی ایران گزارش می شوند. توصیف کامل گونه ها در مقاله حاضر ارائه شده است.

بیماری, غلات, گلیسرآلدهید -۳- فسفات دهیدروژناز, DNA هسته ای, تبار شناسی, آرایه بندی