بررسی اثر تنش خشکی بر برخی خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی کنجد (Sesamum indicum L.)

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: مجله فیزیولوژی محیطی گیاهی، دوره: 15، شماره: 60
  • کد COI اختصاصی: JR_ECOP-15-60_005
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 781
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

سحر مومنی

گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

لیلا فهمیده

گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران؛ دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

عباسعلی امام جمعه

گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

مهدی سلوکی

گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

جواد ظهیری

گروه بیوفیزیک، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران ،ایران

چکیده

تنش خشکی در اکثر مناطق جهان مهم­ترین عامل کاهش عملکرد گیاهان زراعی محسوب می­شود. به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر برخی صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک گیاه کنجد آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا شد. در این آزمایش اثر سطوح مختلف تنش خشکی (سطح آبیاری ۵، ۱۰، ۱۵ و ۲۵ درصد ظرفیت زراعی) بر میزان فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی شامل: کاتالاز، پلی فنل اکسیداز، آسکوربات پراکسیداز، پراکسیداز، برخی رنگیزه های فتوسنتزی (کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل و کاروتنوئیدها)، برخی تعدیل کننده های اسمزی شامل پرولین و همچنین برخی صفات مورفولوژیکی(تعداد برگ، طول ریشه، ارتفاع ساقه، ارتفاع بوته، طول برگ، عرض برگ، وزن خشک ریشه، وزن تر ریشه، وزن تر اندام هوایی، وزن خشک اندام هوایی، وزن تر بوته، وزن خشک بوته) بررسی شد. پس از کشت گیاه در گلدان، اعمال تنش خشکی (سطح آبیاری ۵، ۱۰، ۱۵ و ۲۵ درصد ظرفیت زراعی) در مرحله گیاهچه ای (چهار برگی) انجام گردید و سپس صفات مورد مطالعه اندازه گیری شد. نتایج تجزیه­ آماری نشان داد که تنش خشکی اثر معنی­داری در سطح یک درصد بر کلیه صفات فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی داشت. با افزایش تنش خشکی (تا سطح  آبیاری ۵ درصد ظرفیت زراعی) کاهش در صفات مورفولوژیکی و رنگیزه های فتوسنتزی نسبت به سطح شاهد بیشتر شد. با افزایش سطوح تنش خشکی افزایش طول ریشه در گیاه کنجد مشاهده شد، به طوری­که بیشترین طول ریشه مربوط به سطح آبیاری ۵ درصد ظرفیت زراعی و کمترین طول ریشه مربوط به سطح کنترل (سطح آبیاری ۲۵ درصد ظرفیت مزرعه) بود. بیشترین فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی و پرولین در بیشترین تنش خشکی (سطح آبیاری ۵ درصد ظرفیت زراعی) مشاهده گردید. لذا براساس نتایج حاصله پیشنهاد می­شود که میزان رشد گیاه در مراحل رشدی و نموی مختلف اندازه گیری و تاثیر تنش در هر دوره مشخص گردد تا تفسیر مناسبی از تاثیر تنش بر روی گیاه بدست آید.

کلیدواژه ها

آنزیم های آنتی اکسیدانی, تنظیم کننده های اسمزی, تنش غیر زیستی, رنگیزه های فتوسنتزی, کنجد

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.