محمود صادقی - استادیارحقوق دانشگاه تربیت مدرس
شیما پور محمدی - کارشناس ارشد حقوق خصوصی دانشگاه تربیت مدرس

اجراکنندگان گروه مهمی از هنرمندانند که آثار ادبی و هنری را به جامعه عرضه می کنند. گاه اجراکننده در اجرای خود چنان مهارت و خلاقیتی نشان می دهد که توجه عده ی زیادی از مردم دنیا را به سوی خود جلب می کند؛ به طوری که بسیاری حاضر می شوند با پرداخت هزینه زیاد در اجرای زنده او حضور پیدا کنند یا اجرای ضبط شده روی نوار را خریداری کنند. فقدان قوانین و ضمانت اجراهای موثر در زمینه حمایت از اجراکنندگان از یک سو و پیشرفت و توسعه صنعت ضبط، تکثیر و توزیع آثار صوتی از سوی دیگر، موجب شده است که افراد سودجو به ضبط، تکثیر و توزیع غیرقانونی این آثار پرداخته و با نادیده گرفتن و نقض حقوق اجرا کنندگان از این راه سود کلانی بدست آورند. کنوانسیون رم ۱۹۶۱ که اولین معاهده بین المللی مخصوص حقوق مرتبط است، برای اجرا­کنندگان به صورت سلبی امکان منع دیگران از ضبط، تکثیر و توزیع را قائل شده است. معاهده اجراها و آثار صوتی وایپو ۱۹۹۶ (WPPT)، سطح حمایت از اجراکنندگان را ارتقا بخشیده و ضمن شناسایی حقوق مادی، چون حق انحصاری ضبط، تکثیر، توزیع و پخش امواج رادیویی، حقوق معنوی، چون حرمت نام و حرمت اثر، نیز برای آنان شناخته است. در معدود مقررات ایران که تا کنون در زمینه مالکیت ادبی هنری وضع شده، حقوق اجراکنندگان به طور صریح مورد توجه قرار نگرفته است. اما پیش نویس قانون جدید مالکیت ادبی و هنری، حاوی مقررات مفصلی است که در صورت تصویب می تواند در تمام زمینه ها، از جمله حقوق اجرا کنندگان، خلاهای موجود را برطرف و حقوق ایران را با استانداردهای بین المللی هماهنگ سازد. 

حق مولف, حقوق مرتبط, حقوق اجراکنندگان