مطالعه تغییرات مکانی شوری خاک در منطقه رامهرمز (خوزستان) با استفاده از نظریه ژئواستاتیستیک ۱- کریجینگ

در این بررسی روش مناسبی جهت مطالعه تغییرات مکانی شوری خاک ارائه می گردد. بدین منظور اطلاعات حاصل از مطالعات تفضیلی اراضی منطقه رامهرمز خوزستان، که بر پایه روش مساحی آزاد استوار بوده، مورد استفاده قرار گرفت. بررسی تغییرات میزان شوری، با استفاده از حدود ۶۰۰ نمونه، به فاصله تقریبی ۵۰۰ متر و در سه عمق ۵۰-۰ و ۱۰۰-۵۰ و ۱۰۰-۱۵۰ سانتیمتری انجام شد. برای تعیین تغییرات مکانی شوری در اعماق مختلف خاک از واریوگرام، که یک تابع آماری مخصوص تجزیه و تحلیل ساختار مکانی متغیرهای جغرافیایی می باشد، استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان داد که دامنه تاثیر واریوگرام های محاسبه شده در هر سه عمق تقریبا یکسان (۱۳-۱۲ کیلومتر) بوده، که چگونگی الگوی پراکنش جغرافیایی مواد مادری و واحدهای فیزیوگرافی در منطقه را نشان می دهد. به منظور تهیه نقشه شوری در اعماق مختلف خاک از روش آماری کریجینگ معمولی برای قطعات به ابعاد ۵۰۰ × ۵۰۰ متر در سطح منطقه مطالعاتی استفاده شد. مقایسه بین نقشه های شوری حاصل از کریجینگ و نقشه شوری حاصل از مساحی آزاد منطقه مطالعاتی با استفاده از داده های معیار صورت گرفت. نتایج نشان می دهد که شباهت کلی بین داده های معیار و نتایج کریجینگ حدود ۴۰% بوده، در حالی که برای نقشه شوری حاصل از مساحی آزاد حدود ۳۶% می باشد. علاوه بر آن، نتایج حاصله موید این نکته است که نقشه های مبتنی بر روش کریجینگ از قابلیت اعتماد بیشتری جهت تعیین موقعیت کلاس های شوری ۰S و ۱S برخوردار بوده (۷۵%) و این در حالی است که قابلیت اعتماد نقشه شوری حاصل از مساحی آزاد برای نشان دادن این کلاس ها حدود ۵۰% می باشد. نتایج حاصله موید این نکته است که می توان در کنار روشهای معمول تهیه نقشه های شوری خاک از روشهای آماری ارائه شده در نظریه ژئواستاتیستیک نیز بهره جست.

کلیدواژه ها:

Salinity ، EC ، Free survey ، Spatial variability ، Geostatistics ، Spatial variability analysis ، Semi-variance ، Variogram ، Kriging estimation ، شوری ، هدایت الکتریکی (EC مساحی آزاد ، تغییرات مکانی ، ژئواستاتیستیک ، نظریه متغیر مکانی ، سمس واریانس ، واریوگرام ، برآورد بهینه ، کریجینگ