علی مراد حسن لی
علیرضا سپاسخواه

در این بررسی، تعداد هفت باغ در نقاط مختلف شهرستان داراب به عنوان نمونه انتخاب و با هدف ارزیابی سیستم های آبیاری قطره ای مورد مطالعه قرار گرفت. علاوه بر این، با استفاده از چهار مدل: بلانی - کریدل فائو، هارگریوز - سامانی، تشت تبخیر کلاس A و سولومن - کوداما آب مورد نیاز مرکبات برآورد گردید. بر پایه نتایج حاصل از شیوه هارگریوز - سامانی با میزان ۱۲۹۶ میلی متر نیاز سالیانه آبیاری، مقایسه ای بین مصرف آب فعلی و آنچه که باید در شرایط مطلوب مصرف شود به عمل آمد. نتایج اندازه گیری ها نشان داد که در تمام باغ های مورد مطالعه، دبی قطره چکان ها به میزان قابل ملاحظه ای، به دلیل پایین بودن فشار و یا گرفتگی، کمتر از دبی اسمی آنهاست. باغداران با افزایش تعداد قطره چکان های هر درخت و افزایش زمان آبیاری، گاهی حتی بیش از ۵/۲ برابر حد نیاز آب برای هر درخت تامین می کنند، که از طریق فرونشت عمقی و افزایش سطح خیس شدگی (تا ۱۰۰%) تلفات چشمگیری را باعث می شوند. باغ هایی که به مراتب بیش از حد نیاز آبیاری می شوند ضریب پخش یک نواختی نسبتا خوبی دارند، ولی به دلیل تفاوت فاحش در حداقل فشار ورودی لوله های جانبی در مانیفلدها دارای بازده کاربرد آبیاری پایینی هستند. دامنه تغییرات ضریب یک نواختی در باغ های مورد مطالعه از ۴۰% تا ۹۱% و دامنه تغییرات بازده کاربرد چارک پایین از ۳۱% تا ۸۲% و بازده بالقوه کاربرد چارک پایین از ۳۶% تا ۸۲% متغیر بود. مجموعه بررسی ها نشان داد که باغداران از میزان آب واقعی مورد نیاز مرکبات اطلاعی ندارند. باغ هایی که در آنها سیستم صافی نسبتا خوب عمل می کند، به دلیل بالا بودن تعداد قطره چکان ها، بیش از نیاز آبیاری می شوند و باغ هایی که صافی ندارند و یا صافی های ناقص دارند و یا در آنها فشار کافی تامین نشده، به مراتب کمتر از حد مورد نیاز آبیاری می گردند. به دلیل بالا بودن ضریب تغییرات کارخانه ای قطره چکان های شرکت قطران اتصال، که در منطقه کاربرد بیشتری دارد (۲۲/۰=CV)، ضریب یک نواختی قطره چکان های نو در حد ۵۵% بود. حجم آبی که در زمان حداکثر نیاز در اغلب باغ ها برای هر درخت تامین می گردید، به مراتب بیش از نیاز درختان در وضعیت مطلوب بود.

Drip irrigation, Evaluation, Irrigation management, Citrus water requirement., آبیاری قطره ای ، ارزیابی، مدیریت آبیاری، نیازآبی مرکبات