آثار تنش های شوری و خشکی بر رشد و ترکیب شیمیایی و بیوشیمیایی چهار رقم پیاز خوراکی (Allium cepa)

آثار شوری و خشکی بر رشد و ترکیب شیمیایی و بیوشیمیایی چهار رقم پیاز خوراکی دسکس، تگزارس ارلی گرانو (تگزاس)، دهیدراتور و پی اکس ۴۹۲ در یک آزمایش گلخانه ای در گلدان بررسی گردید. تیمارهای تنش شوری عبارت بود از شاهد، ۴۵ میلی مول کلرور سدیم و ۴۵ میلی مول کلرور سدیم + ۵ میلی مول کلرور کلسیم و تیمارهای خشکی عبارت بود از شاهد (نگهداری رطوبت گلدان ها در حد ظرفیت مزرعه) و خودداری از آبیاری تا زمانی که ۵۰ درصد آب قابل استفاده مصرف شد، و سپس آبیاری تا حد ظرفیت مزرعه. گیاهان پس از چهار هفته از اعمال تیمارها برداشت شدند و وزن خشک اندام هوایی و ریشه، و سدیم، پتاسیم، کلسیم، پروتئین کل، قند و پرولین در اندام هوایی و ریشه اندازه گیری گردید. نتایج نشان داد که تیمارهای کلرور سدیم و خشکی به طور معنی داری باعث کاهش وزن خشک اندام هوایی و ریشه شدند. از میان ارقام، رقم تگزاس بیشترین و رقم دسکس کمترین مقدار وزن خشک اندام هوایی را تولید کرد. کلرور سدیم به گونه معنی داری باعث افزایش سدیم و کاهش پتاسیم در اندام های هوایی و ریشه، و کاهش کلسیم در ریشه گردید. تیمار کلرور سدیم توام با کلرور کلسیم آثار سوء ناشی از کلرور سدیم را خنثی نمود؛ بدین صورت که به طور معنی داری باعث افزایش وزن خشک اندام هوایی در دو رقم، و افزایش وزن خشک و پتاسیم ریشه و کاهش سدیم و قند در اندام های هوایی و ریشه همه ارقام گردید. کلیه تنش ها مقدار پروتئین کل اندام هوایی را در رقم تگزاس به گونه ای معنی دار افزایش دادند، در ارقام دیگر یا بی تاثیر بودند و یا باعث کاهش معنی دار آن گردیدند. مقدار پروتئین ریشه در کلیه ارقام، در اثر تیمارهای کلرور سدیم و کلرور سدیم توام با کلرور کلسیم افزایش معنی دار پیدا کرد، ولی تنش خشکی تاثیری بر مقدار آن نداشت. افزایش و یا کاهش مقادیر قند و پرولین در اندام هوایی و ریشه تحت تاثیر تنش ها، از الگوی خاصی پیروی نکرد. از میان ترکیبات بیوشیمیایی اندازه گیری شده، مقدار پروتئین موجود در اندام هوایی گیاهان، تحت تنش های شوری و خشکی، هم بستگی مثبت بسیار زیادی با وزن خشک اندام هوایی نشان داد، که احتمالا می توان از آن برای ارزیابی ارقام پیاز به این تنش ها استفاده نمود.

کلیدواژه ها:

Salinity ، Drought ، Shoot and root dry weight ، Na ، ، K ، ، Ca ، ، Proline ، Protein ، Sugar. ، تنش های شوری و خشکی ، وزن خشک اندام هوایی و ریشه ، سدیم ، پتاسیم ، کلسیم ، پرولین ، پروتئین ، قند