جهانگرد محمدی
حسین خادمی
محسن نائل

به منظور دست یابی به مدیریت پایدار اراضی و بهبود کیفیت آنها، ارزیابی کمی عوامل و شاخص های موثر در پایداری اراضی ضروری است. در بررسی حاضر آثار عوامل مختلف مانند نواحی جغرافیایی، کاربری و مدیریت اراضی بر تغییر پذیری برخی شاخص های کیفیت خاک در زاگرس مرکزی ایران مورد مطالعه قرار گرفت. بدین منظور ۱۲ منطقه مطالعاتی در مناطق واقع در استان های چهارمحال و بختیاری (سبزکوه و بروجن)، اصفهان (سمیرم) و کهکیلویه و بویراحمد (میمند یاسوج) انتخاب و در هر منطقه با توجه به کاربری و مدیریت های مختلف اراضی شامل مرتع (قرق، چرای کنترلی، چرای بی رویه)، کشاورزی (گندم دیم، گندم آبی، یونجه) و جنگل (قرق و تخریب شده) اقدام به نمونه برداری منظم و به تعداد ۵۰ نمونه در هر منطقه شد. نتایج به دست آمده از تجریه و تحلیل های آماری تک متغیره و چند متغیره نشان داد که کلیه عوامل نواحی جغرافیایی، نوع کاربری و مدیریت اراضی به طور معنی داری بر تغییر پذیری مکانی شاخص های مورد مطالعه کیفیت خاک شامل فعالیت آنزیم فسفاتاز، تنفس میکروبی، مواد آلی و ازت کل خاک در عرصه های مختلف کشاورزی، مراتع و جنگل تاثیر گذاشته اند. از سوی دیگر، نتایج حاصل از روش تجزیه به توابع تفکیک کارایی شاخص های مورد مطالعه کیفیت خاک در شناسایی اکوسیستم های پایـدار و مدیریت های بهینه به ویژه در مناطق کشاورزی و جنگل را نشان می دهد.

Phosphatase, Total nitrogen, Discriminant analysis, Soil spatial variability, Microbial respiration, Organic matter., آنزیم فسفاتاز، ازت کل، تجزیه به توایع تفکیک، تغییرات مکانی خاک، تنفس میکروبی، مواد آلی