کامبیز رستمی
علی اکبر محبوبی
محمدرضا مصدقی

در سال های اخیر بررسی عوامل مؤثر بر پالایش و انتقال باکتری‌ها مورد توجه قرار گرفته است. با وجود گستردگی خاک‌های آهکی در ایران، اطلاعاتی در مورد نقش ترکیبات کربناته بر فرآیند حرکت باکتری در خاک نیست. در این پژوهش اثر مقادیر مختلف کربنات کلسیم بر جذب باکتری سودوموناس فلورسنس در ستون‌های شنی تحت شرایط رطوبتی اشباع ماندگار بررسی شد. سوسپانسیون با غلظت 106 باکتری سودوموناس فلورسنس در سانتی‌متر مکعب (C0) به صورت تزریق پله‌ای روی ستون‌ها اعمال شد. آزمایش تا خروج آب 5 برابر حجم آب منفذی (PV) ادامه یافت. هنگام آبشویی، غلظت باکتری خروجی (C) با فواصل PV0/25 در آب خروجی ستون ها اندازه گیری شد. پس از پایان آبشویی، فراوانی باکتری در لایه های 5-0، 10-5، 15-10 و 20-15 سانتی‌متر از ستون‌ها اندازه‌گیری شد. اثر مقادیر کربنات کلسیم بر نگهداری و پالایش باکتری در لایه‌های 10-5 و 15-10 سانتی متری ستون ها در سطح آماری 1 درصد و در لایه20-15 سانتی متری ستون ها در سطح آماری 5 درصد معنی‌دار شد. نیمرخ غلظت باقی مانده به خوبی نشان دهنده کاهش میزان پالایش باکتری با افزایش عمق در تیمارها بود. بنابراین می توان گفت معنی دار بودن اثر تیمارهای بکار رفته در لایه های بالا نشان دهنده پالایش فیزیکی بیشتر در این لایه ها می باشد. نتایج نشان داد که ظرفیت پالایش بالای کانی های کربناته می تواند از انتقال باکتری در محیط های متخلخل اشباع و بدنبال آن آلودگی آب های زیرزمینی بکاهد. بنابراین می توان انتظار داشت که رسوب مواد کربناته بویژه کربنات کلسیم در فیلترهای شنی عامل مهمی در جذب و پالایش باکتری ها باشد.

کربنات کلسیم، غلظت باقی مانده ، سودوموناس فلورسنس ، شرایط جریان