تاثیر برخی عناصر غذایی پرمصرف و کم مصرف بر عملکرد دانه و دیگر صفات زراعی کنجد در اصفهان

این مطالعه به منظور بررسی تاثیر سیزده تیمار کودی ( به عنوان فاکتور اصلی) بر صفات زراعی دو رقم کنجد ( به عنوان فاکتور فرعی) در یک آزمایش کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در اصفهان انجام شد. نتایج نشان داد که هیچ یک از تیمارهای کودی دارای عناصر غذاییMn،Zn ،Fe ،K،P ،N , تاثیر معنی داری بر اجزای عملکرد، عملکرد دانه و روغن نداشتند، ولی مصرف هم زمان همه عناصر نسبت به تیمار شاهد موجب کاهش معنی دار تعداد روز تا رسیدگی شد. اثر متقابل معنی دار بین رقم و تیمارهای کودی برای درصد روغن دانه نیز نشان داد که مصرف عناصر غذایی NPK، P،Nو NPK+Fe+Zn در توده مبارکه و مصرف عناصر غذایی N+K در توده اردستان موجب کاهش معنی دار درصد روغن دانه آنها گردید و بقیه تیمارهای کودهی تاثیر معنی داری بر درصد روغن دانه نداشتند. توده مبارکه نیز به طور معنی داری نسبت به توده اردستان از ارتفاع بوته بیشتر، تعداد دانه در کپسول بیشتر، وزن هزار دانه کمتر، عملکرد دانه در بوته و در هکتار بیشتر، درصد روغن در دانه کمتر و عملکرد روغن بیشتری برخوردار بود. عملکرد دانه در توده مبارکه و اردستان به ترتیب ۱۶۴۶ و ۱۱۶۹ کیلوگرم در هکتار و درصد روغن دانه آنها به ترتیب برابر ۸۸/۵۲ و ۸۱/۵۳ بود. ضرایب هم بستگی و تجزیه رگرسیون نشان داد که تغییرات عملکرد دانه بیشتر ناشی از تغییرات تعداد کپسول در بوته و تعداد دانه در کپسول بود و این دو صفت از اجزای اصلی عملکرد دانه در کنجد بودند. عملکرد روغن نیز هم بستگی بسیار بالایی را با عملکرد دانه نشان داد (**۹۹/۰= r)، ولی ضریب هم بستگی آن با درصد روغن دانه بسیار کم و غیر معنی دار بود (۱۰/۰- = r)، بنابراین این طور استنباط می شود که عملکرد دانه عامل اصلی تعیین کننده عملکرد روغن بوده است.

کلیدواژه ها:

Sesame ، Macro and Micro-nutrients ، Seed yield ، Oil content. ، کنجد ، عناصر غذایی پرمصرف و کم مصرف ، عملکرد دانه ، روغن دانه