تاثیر تنش کم آبی، ازدیاد دی اکسید کربن و اشعه ماورای بنفش بر صفات کیفی برگ پرچم گندم دوروم ( Triticum turgidum L. var. durum Desf.)

خشکی، تابش ماورای بنفش و افزایش غلظت دی اکسیدکربن، سه تنش عمده محیطی هستند که آینده غذایی بشر را تحت تاثیر قرار خواهند داد. این پژوهش در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس تهران در سال ۱۳۸۵، به منظور بررسی صفات کیفی برگ پرچم گندم دوروم تحت تاثیر سطوح مختلف دی اکسیدکربن (۴۰۰ و ۹۰۰ میکرو مول بر مول هوا)، اشعه ماورای بنفش (UV-A, B, C) و کمبود آب آبیاری (به میزان ۶۰٪ ظرفیت مزرعه) اجرا گردید. نتایج نشان داد که با افزایش شدت اشعه ماورای بنفش میزان رنگدانه های آنتوسیانین، فلاونوئیدها و کاروتنوئیدهای برگ گندم دوروم افزایش یافت. اما با افزایش غلظت گاز دی اکسیدکربن و کمبود آب میزان آنها به طور معنی داری کاهش یافت. در این مطالعه اثر متقابل دی اکسیدکربن و مقدار آب آبیاری بر میزان آنتوسیانین و کربوهیدرات ها معنی دار نبود. هم چنین اثر متقابل بین سه عامل مورد آزمایش بر مقادیر آنتوسیانین، کاروتنوئیدها و کلروفیل a و a+b معنی دار نشد. میزان پروتئین های برگ با تنش کم آبی کاهش یافت. هم چنین با افزایش شدت تشعشع ماورای بنفش و غلظت دی اکسیدکربن در شرایط تنش آبی میزان پروتئین های محلول برگ گندم دوروم کاهش نشان داد. با توجه به نتایج فوق می توان گفت که رویداد سه تنش عمده محیطی در آینده با کاهش تولید رنگیزه های برگ و کاهش حفاظت گیاه در برابر اثرات منفی این تنش ها همراه با کاهش پروتئین های محلول برگ منجر به کاهش عملکرد کمی و کیفی رقم گندم مورد بررسی خواهد شد.

کلیدواژه ها:

Ultraviolet radiation ، Carbon dioxide ، Water Deficit ، Qualitative traits ، Durum wheat. ، اشعه ماورای بنفش ، دی اکسیدکربن ، تنش خشکی ، صفات کیفی ، گندم دوروم