بصیر عطاردی
مهدی نادری خوراسگانی

سورگوم مهم ترین گیاه علوفه ای در منطقه بیرجند است لذا فسفر قابل جذب این گیاه مورد بررسی قرار گرفت. هشتاد نمونه خاک از نقاط مختلف منطقه تجزیه و از بین آنها ۲۴ نمونه با خصوصیات فیزیکوشیمیایی متفاوت انتخاب شدند. پنج عصاره گیر شامل ۱) بیکربنات سدیم ۵/۰ نرمال (۵/۸ pH=) و مدت هم زدن ۳۰ دقیقه (روش اولسن)، ۲) بیکربنات سدیم ۵/۰ نرمال (۵/۸ pH=) و مدت هم زدن ۱۶ ساعت (روش کالول)، ۳) Na۲-EDTA ۰۰۲۵/۰ نرمال (۷pH= ) (روش EDTA)، ۴) بیکربنات آمونیم یک مولار و DTPA ۰۰۵/۰ مولار (۶/۷ pH=) (روش سلطان پور و شواب) و ۵) آب مقطر (روش پاو) برای اندازه گیری فسفر قابل جذب استفاده شدند. آزمایش گلخانه ای با دو تیمار صفر و ۹۰ میلی گرم فسفر بر کیلوگرم خاک با سه تکرار اجرا گردید. نتایج نشان داد که کلیه عصاره گیرهای فوق برای اندازه گیری فسفر قابل جذب سورگوم قابل استفاده اند ولی از میان آنها روش های اولسن و پاو مناسب ترند. حد بحرانی فسفر قابل جذب گیاه سورگوم برای پنج عصاره گیر فوق به ترتیب برابر ۱۷، ۲۴، ۱۴، ۷ و ۵/۲ میلی گرم بر کیلوگرم خاک است. آزمون رگرسیون گام به گام نشان داد که واکنش خاک، میزان کربن آلی و درصد رس بر میزان فسفر قابل جذب خاک موثرند.

Soil testing, Sorghum, Critical level, Phosphorus extractant, Soil properties, Phosphorus uptake, آزمون خاک، سورگوم، حد بحرانی، عصاره گیر فسفر، خصوصیات خاک، جذب فسفر