توسعه و کاربرد مدل PMF۵۶-Hybrid برای تخمین تبخیر و تعرق مرجع در حوزه آبریز دریاچه ارومیه

با وجود اهمیت مسئله خشک شدن دریاچه ارومیه، انجام تحقیقات علمی و مبتنی بر اصول آبخیزداری در رابطه با آن کمتر به چشم می خورد. تابش خورشیدی از پارامترهای کلیدی ورودی مدل های تخمین نرخ تبخیر و تعرق مرجع می باشد، در این تحقیق، پس از ارزیابی و انتخاب بهترین مدل تخمین تابش، متوسط ماهانه نرخ تبخیر و تعرق مرجع روزانه در ۷ ایستگاه هواشناسی واقع در حوزه آبریز دریاچه ارومیه در دوره آماری ۲۰۰۵-۱۹۸۶ برآورد شد. مدل هایی که برای برآورد تابش خورشیدی مورد ارزیابی قرار گرفتند شامل مدل فیزیکی هیبرید (Hybrid)، مدل تجربی آنگسترم-پرسکات و مدل های اصلاح شده دانشیار و صباغ می باشند. برای ارزیابی مدل های تابش از معیارهای آماری خطا شامل ME، MAE، RMSE و MPE استفاده شد. مقدار آماره RMSE در مدل هیبرید برابر ۷/۱ مگاژول بر مترمربع در روز و در مدل های آنگسترم-پرسکات، اصلاح شده دانشیار و صباغ به ترتیب برابر ۹/۲، ۳/۲ و ۹/۲ مگاژول بر مترمربع در روز به دست آمد. نتایج نشان دهنده کارایی بالاتر مدل هیبرید نسبت به سه مدل دیگر در مقیاس ماهانه می باشد. در مرحله بعد، تاثیر انتخاب مدل تابش در برآورد نرخ تبخیر و تعرق مرجع توسط مدل استاندارد پنمن- مونتیث- فائو(PMF۵۶) مورد ارزیابی قرار گرفت. مدل PMF۵۶ با مدل هیبرید تلفیق شده و مدل جدیدی به نامPMF۵۶-Hybrid توسعه یافت. این مدل در تخمین نرخ تبخیر و تعرق مرجع ایستگاه های انتخابی از کارایی بالاتری برخوردار است. نتایج نشان داد که استفاده از مدل های هیبرید و اصلاح شده دانشیار منجر به بهبود تخمین ET۰ شده و دارای خطای کمتری نسبت به دو مدل دیگر می باشند. مدل واسنجی شده آنگستروم-پرسکات، نرخ تبخیر و تعرق مرجع را ۱۹ درصد بیشتر برآورد می کند.

کلیدواژه ها:

Hybrid model ، PMF۵۶ ، Solar radiation ، ET۰ ، Lake Urmia. ، مدل هیبرید ، PMF۵۶ ، تابش ، تبخیر و تعرق مرجع ، دریاچه ارومیه