پرویز رضوانی مقدم - استاد گروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
سرور خرم دل - استادیار گروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
عبداله ملافیلابی - استادیار پژوهشکده علوم و صنایع غذایی گروه زیست فناوری مواد غذایی

خصوصیات خاک نقش اساسی را در رشد عملکرد گیاهان نظیر زعفران ایفا می نماید. این آزمایش با هدف ارزیابی اثر ویژگی های فیزیکوشیمیایی خاک بر خصوصیات مورفولوژیکی، عملکرد بنه و گل زعفران در سال ۱۳۹۳ اجرا شد. خصوصیات مورد مطالعه خاک شامل بافت، کربن آلی، نیتروژن کل، فسفر قابل دسترس، پتاسیم قابل دسترس، اسیدیته و هدایت الکتریکی و صفات مورد مطالعه زعفران شامل وزن خشک بنه، تعداد گل، وزن تر گل و وزن خشک کلاله بودند. به منظور تعیین رابطه بین متغیرهای خاک (متغیرهای مستقل) و متغیرهای عملکردی زعفران (متغیرهای وابسته) از رگرسیون چندگانه استفاده شد و برای شناسایی تاثیرگذارترین عوامل از بین خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک بر خصوصیات عملکردی زعفران، آنالیز رگرسیون گام به گام انجام گردید. نتایج نشان داد که اثر بافت های مختلف خاک بر کلیه خصوصیات عملکرد بنه و گل زعفران معنی دار (۰۱/۰p≤) بود؛ به طوری که بیشترین و کمترین عملکرد زعفران برای بافت های لوم شنی و رسی به دست آمد. بیشترین و کمترین ضرایب عوامل شیمیایی خاک با وزن خشک کلاله به ترتیب برای محتوی پتاسیم قابل دسترس (۵۷۳/۰-) و اسیدیته (۰۰۵۲/۰) محاسبه شد. مهمترین عوامل شیمیایی خاک موثر بر وزن خشک کلاله زعفران بر اساس آنالیز رگرسیون گام به گام شامل محتوی پتاسیم قابل دسترس، فسفر قابل دسترس، هدایت الکتریکی و نیتروژن کل می باشند. ضرایب همبستگی مدل های رگرسیونی خصوصیات خاک با وزن خشک بنه، تعداد گل، وزن تر گل و وزن خشک کلاله زعفران به ترتیب برابر با ۸۴/۰، ۸۷/۰، ۹۰/۰ و ۸۹/۰ محاسبه گردید. همچنین رابطه مثبت و معنی داری بین عملکرد گل و بنه زعفران وجود داشت.

رگرسیون گام به گام, رگرسیون چندگانه, محتوی پتاسیم قابل دسترس, محتوی فسفر قابل دسترس, وزن خشک کلاله